Küresel enerji krizi giderek yayılıyor

Ukrayna savaşı ve Batı emperyalizmin Rusya'ya yaptırımları dünyada enerji fiyatlarını tırmandırırken bazı ülkelerde elektrik kesintileri ve kitlesel protestolara sebep oluyor.

ABD ve Avrupa’nın Rusya’ya karşı tavrı giderek sertleşiyor, ambargo konuları artırılıyor. Son olarak Rusya’nın gaz boru hatlarında kullandığı ve bakım için Almanya’ya gönderdiği Siemens gaz türbinleri, tekrar Rusya’ya gönderilmedi. Rusya, gaz türbinleri iade edilmediği gerekçesi ile doğalgaz akışını büyük oranda kapatmıştı. Şimdi de Rus doğal gaz şirketi Gazprom, Kuzey Akımı boru hattını 11 Temmuz itibariyle 10 günlüğüne kapatarak "planlı" olduğunu belirttiği bir bakım çalışması başlattığını duyurdu. Şubat ayında en yüksek seviyesine çıkan, daha sonra bir miktar düşen doğal gaz fiyatları tekrar arttı, geçen yılın 8 katına çıktı.

Rusya’ya ambargo, ham petrol üretimini de etkiliyor. Teknolojik destek alamayan Rus firmaları süreç içinde ham petrol üretimlerini azaltmak zorunda kalacaklar. Rusya, günlük ham petrol üretimini 5 milyon varil azaltmak zorunda kalabilir. Rusya’nın ham petrol üretimini kısması, petrol fiyatlarını varil başına 380 dolara çıkarabilir. Analistler, günlük arzlarda 3 milyon varillik bir kesintinin ham petrol fiyatlarını 190 dolara, 5 milyonluk en kötü senaryonun ise 380 dolara çıkaracağını ifade ediyorlar. Rusya günde 10 milyon varil ham petrol üretiyor, bu üretiminin yaklaşık 8 milyon varilini ihraç ediyor. Dünyadaki toplam ham petrol üretim ise günlük 90 milyon varil seviyesinde, bu üretimin yaklaşık 40 milyon varili ihraç ediliyor.

Almanya’nın dış ticaret açığı enerji fiyatlarından kaynaklanıyor

Almanya Mayıs ayında, 1991 yılından beri ilk defa dış ticaret açığı verdi. Almanya’nın dış ticaret açığı, artan enerji ithalat fiyatlarından kaynaklanıyor. Yani aynı miktarda enerji ithalatı için önemli ölçüde daha fazla para ödeniyor. Şu anda gaz vadeli işlemleri megawat saat başına 162 Euro ile bahar döneminde yaşanan 220 euro fiyat seviyesindeki rekora yakın işlem görüyor. Bu fiyat, on iki ay öncesine göre neredeyse yüzde 700 daha pahalı.

Macaristan'da artan fiyatlar nedeniyle 'enerji acil durumu' ilan edildi 

Macaristan'da hükümet, Avrupa'daki arz kesintileri ve artan enerji fiyatları nedeniyle "enerji acil durumu" ilan etti. Bir hükümet yetkilisi, "Uzun süren savaş ve AB’nin yaptırımları, Avrupa genelinde enerji fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Avrupa'nın büyük bir kısmı halen enerji krizi içinde" diye konuştu. Yetkili, Avrupa'da sonbaharda ve kışın yeterli miktarda doğal gaz olmayacağını belirtti.

Söz konusu problemin çözümü için Macar hükümeti "enerji acil durumu" ilan etti. 1 Ağustos'ta yürürlüğe girecek 7 maddelik eylem planı hazırladı. Acil durum kapsamında enerji ihracatı yasaklanacak ve Macaristan'ın tek nükleer enerji santralinin kapasitesi artırılacak.

Sri Lanka’da petrol tedarik edilemiyor

Sri Lanka, tarihinin en ağır krizini yaşıyor. Ülkede ciddi bir benzin, gıda, ilaç ve temel ihtiyaç ürünleri yokluğu yaşanıyor ve eylemciler bu durumdan asıl olarak siyasi liderleri sorumlu tutuyor.

Ülkede parası olanlar bile gıda ve benzin alamıyor çünkü bu mallara erişim oldukça zor. Sri Lanka tüm petrol ürünlerinde ithalata dayalı bir ekonomiye sahip. Savaşın başlamasıyla ülke, petrol ve gaz tedariki için yeterli parayı bulamamaya başladı. Mutfaklarda artık yakıt olarak gaz yerine odun kullanılmaya başlandı.

Enerji krizinden çıkış için kapitalizmden kurtulmak gerekiyor

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Avrupa’da yeniden kömüre ve nükleer enerjiye dönüşü hızlandırdı. Bu da çevre felaketlerinin katlanarak artmasına yol açıyor. 2030 yılına kadar küresel ısınmayı 1,5 derecede tutmamız gerekiyor. Dünyadaki pek çok ülke hükümeti bu konuda sözler verdi, uygulama planları açıkladı. Ancak gidişat 1,5 derece rakamının tutulamayacağını, hatta küresel ısınmanın 3 dereceyi bulacağını gösteriyor. 

Petrol ve kömüre dayalı enerji sistemlerinden acilen kurtulmamız gerekiyor. Bunun en kestirme yolu, kapitalizmden acilen kurtulmamızdan geçiyor.