S-400 aldığı takdirde Türkiye'ye tam yaptırım uygulanmasını isteyen karar tasarısı, ABD kongresinde kabul edildi. Ankara ise yaptırımlara hazırlandığını duyurdu.

ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu'nda oylanan karara göre, Ankara S-400 füze savunma sistemini aldığı takdirde, F-35 savaş uçakları programından çıkarılacak. F-35 yaptırımlarından Patriot hava ve füze savunma sistemi, CH-47F Chinook helikopterleri, UH-60 Black Hawk helikopterleri ve F-16 uçakları etkilenecek.

ABD Kongresi, Türkiye'nin S-400'den vazçmesini, bunun yerine Patriot almasını destekliyor. Aksi takdirde, CAATSA'nın 231. maddesinin ihlal ettiği gerekçesiyle, Türkiye'ye tam yaptırım uygulanmasını istedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı da Türk askerlerinin S-400 eğitimi alacağı Rusya'nın Gatchina üssünü yeni yaptırımlar listesine ekledi.

Ankara kabullendi

S-400 oylamasından saatler önce ABD medyasında "Türkiye'ye S-400'lerden vazgeçmesi için iki hafta süre verildi" haberleri yapıldı.

Bu iddiayı yalanlamayan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, "CAATSA yaptırımlarına hazırlanıyoruz" diyerek Ankara'nın ABD'den gelecek baskıları kabullendiğini duyurdu.

CAATSA nedir?

ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) 2017'de çıkarıldı. Yasaya göre Rusya savunma sanayi ve istihbarat servisleriyle iş yapan şirketlere yaptırım getirildi. Yaptırımlar askeri ve mali olabiliyor. Kurum ya da kişilere ilan ediliyor.

Yasaya göre ABD Kongresi 12 maddelik bir yaptırım paketini başkana sunuyor. Başkan, bunlardan en az 5'ini seçmek zorunda.

Yaptırımlar listesinde diplomatik hafif olarak nitelendirebilecek uygulamalar yer alırken, bazıları sert ve yıkıcı kararlar içeriyor.

Geçen sene yaşanan Rahip Brunson krizi sırasında, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'e yaptırım ilan edilmişti. İki bakanın ABD'ye girişi yasaklanmış ve oradaki mal varlıklarına el konulması istenmişti. Bunlar hafif yaptırımlar olarak kabul ediliyor.

Brunson krizi sırasında ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi, Dünya Bankası'na bağlı Uluslararası Finans Kuruluşu gibi kurumların Türkiye'ye verilecek kredilerin onay sürecinde ABD'nin veto kullanmasını öngören tasarıyı kabul etmişti. Bu tasarı sert yaptırımların yıkıcı boyutlarını sergiliyor.

2018'de had safhaya çıkan ABD-Türkiye gerilimi sırasında, ABD Kongresi'nin iki kanadında Türkiye'ye uygulanacak yaptırımlar ele alınmıştı. Bugün ise Cumhuriyetçi ve Demokrat senatörler, Türkiye'ye tam yaptırımda, yani ağır tedbirlerin uygulanması fikrinde birleşmiş durumda.

Kongrenin S-400 kararında “Türkiye Amerika ile önemli bölgesel çıkarları paylaşmasına karşın, Rusya ve İran’la işbirliği içinde olması, Kuzey Kıbrıs’ı işgali, demokratik normlar ve kurumlardan uzaklaşması, özgür basına yönelik saldırılar, ABD vatandaşlarının ve ABD Büyükelçilik çalışanlarının haksız şekilde gözaltında tutulması ABD ve Türkiye ilişkileri için son derece sorunludur” ifadeleri yer alıyor.

CAATSA yaptırımları listesi, ABD çıkarları için başka ekonomileri çökertme yöntemi savunan Trump'ın masasında.

S-400 krizi: İyimserlik geçici olabilir

Yaptırımlar işçilerin aleyhine

Adım adım gelen Rahip Brunson krizi ve ABD yaptırımları, şirketlerin borç kriziyle birleşerek, halkın gelirinin yüzde 30'unu yitirmesine ve yüz binlerce kişinin işini kaybetmesine sebep olmuştu.

Bir yıl sonra, Türk Lirası yine dünyada en fazla değer kaybeden para birimi. İstanbul seçimlerinin YSK kararıyla iptal edilmesi ve S-400 krizi, TL'ye değer kaybettiren iki faktör olarak birleşiyor. 

Borsa da satış dalgasıyla dibe vuruyor. ABD ile ilişkilerin daha kötüye gideceğini düşünen yerli ve yabancı yatırımcılar, İstanbul Borsası'ndan çekiliyor.

Ekonomi uzmanlarına göre, CAATSA yaptırımları, Brunson kriziyle karşılaştırılmayacak ölçüde yıkıcı sonuçlara yol açabilir.

Rusya ile 2,5 milyar dolarlık S-400 anlaşmasına yeni faturalar eklenirken, ABD yaptırımlarının ekonomik sonuçlarını işçiler ve yoksullar yaşayacak.

ABD ile Rusya arasında gidip gelen Ankara'nın önceliği ise bankaları ve şirketleri kurtarmak.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar