1 Mayıs ve Youngstown işçileri

(Roni Margulies'in Sosyalist İşçi'de 2 Mayıs tarihinde yayımlanan yazısı...)

Üç gün sonra Marx’ın doğumgünü. Dün de 1 Mayıs’tı.

Böyle simgesel özel günler bana eskiden beri pek anlamlı gelmemiştir. Geçmişte olan biten bir şeyleri kutlamak yerine günümüz işçi sınıfının başarılarını, zaferlerini kutluyor olmayı tercih ederim. Kutlayacak bir durum yoksa da, kutlayabiliyor olmak için çaba harcayalım, daha yararlı bir iş yapmış oluruz diye düşünürüm hep.

Öte yandan, işçi sınıfının mücadele tarihini hatırlamaya, bilmeye yarıyor belki bu özel günler, bunu da anlıyor ve dolayısıyla çok da itiraz edemiyorum.

Dün akşam yoldaşım Hakan Gürvit Açık Radyo’da yaptığı programa davet etti beni, “Gel, 1 Mayıs şarkıları çalalım” dedi.

Simgeselliğe karşı itirazlarımı bastırıp gittim.

Gitmeden önce de biraz çalıştım, neler çalabileceğimizi düşündüm, youtube’ta arandım, bulduklarımı dinledim...

Ve itirazlarım yine baş gösterdi. 1 Mayıs müziklerinin pek çoğu marş olarak bestelenmiş. Sanki üniformalı, uygun adım, rap rap rap yürüyen askerler/izciler/robotlar için yazılmışlar.

Marksizm işçi sınıfının kurtuluşuyla ilgili olduğu kadar insanın özgürlüğü hakkındadır. Sosyalizm insanın sınırsız yaratıcılığının önünü açmak, tüm engelleri kaldırmakla ilgilidir. Bu özlemleri bir marşla ifade etmek mümkün değildir. Dahası, yanlıştır.

Bakındıkça daha farklı şeyler de buldum ama.

1 Mayıs’ın işçi bayramı olarak kutlanması fikri ve bu fikre neden olan olaylar Amerika’da ortaya çıktığı için, Amerikan kaynaklarına baktım.

(Amerikan işçi sınıfı 1800’lerin sonlarında sekiz saatlik işgünü için uzun ve kanlı bir mücadele vermiş. 1 Mayıs 1886’da tüm ülke çapında yüz binlerce işçi bu talebi kazanabilmek için greve çıkmış. İki gün sonra, Chicago’da grev devam ederken kolluk güçleriyle çıkan çatışmalarda sekiz işçi öldürülmüş. İkinci Enternasyonal ve dünya işçi sınıfı hareketi 1989’da 1 Mayıs’ı kutlamaya başlamış. Aynı günlerde, Chicago’da bir meydana çatışmalarda ölen bir polisin heykeli dikilmiş. Bu heykel 1969’da öğrenci hareketi tarafından devrilmiş ve Belediye tarafından kaldırılıp Polis Akademisi’ne konulmuş!)

Bulduğum şarkılar arasında Bruce Springsteen’in Youngstown adlı parçası vardı. Youngstown, Ohio’da bir demir çelik şehri. Ve 1974’te şirket fırınları kapatıp basıp gidince şehrin hemen hemen tümü işsiz kalır. Aynen otomobil şirketlerinin çekilmesiyle Detroit’in hayalet şehir hâline gelmesi gibi.

Springsteen, ailesi birkaç kuşaktır fırınlarda çalışan bir işçinin ağzından söylüyor şarkıyı. Simgesel değil, tümüyle gerçekçi!

Ben bunu dinleyerek kutladım 1 Mayıs’ı.

Roni Margulies 

[email protected]