Farklı ülkelerden akademisyen, yazar, hak savunucuları barış talep ediyor

Ermenistan, Azerbaycan, Rusya, Gürcistan, Türkiye, Kırgızistan gibi ülkelerden onlarca akademisyen, gazeteci ve hak savunucusu Ermenistan ve Ukrayna'ya yönelik son saldırıların ardından ortak bir bildiriye imza attı ve "Barış talep ediyoruz" dedi. Metin yeni imzalara da açık.

Metnin tamamı şöyle:

Barış talep ediyoruz

Bizler, eski Sovyet coğrafyasından ve komşu bölgelerden, barışı savunan bir grup olarak, topraklarımız üzerinde yaşanan sonu gelmeyen savaşlardan ve giderek artan emperyalist rekabetten bıkmışken, geçtiğimiz günlerde Azerbaycan tarafından Ermenistan topraklarına yapılmış olan geniş ölçekli saldırıdan dolayı öfke doluyuz. Bu durum, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ve Kırgızistan-Tacikistan sınırında yeniden başlayan askeri çatışmalarla birlikte ele alındığında, sadece Azerbaycan-Ermenistan ihtilafının değil, eski Sovyet coğrafyasındaki diğer ihtilafların da yeniden kızışabileceğine dair ciddi bir kaygı uyandırmaktır.

Ermenistan’a yönelik bu son saldırı, yalnızca iki gün içerisinde her iki taraftan da yüzlerce insanın can kaybına sebep olmuş, Ermenistan’da sivil altyapıya ciddi bir şekilde zarar vermiş, binlerce kişinin yerinden edilmesine ve iki ülke ve halkları arasındaki uçurumun daha da derinleşmesine yol açmıştır. Devam eden bu savaş haline karşı ısrarla sesimizi yükseltiyoruz.

İki yıl önce yaşanan ikinci Dağlık Karabağ savaşı Ermenistan ve Azerbaycan toplumlarının henüz toparlanamadığı ve hala derin bir düşmanlık hissiyatı içinde kaldıkları yıkıcı bir deneyimdi. Yetkililerin, askeri yöntemlerin ihtilafı çözemediğini, sadece daha fazla şiddet ve acıya yol açarak iki ülke arasındaki uçurumu daha da derinleştirdiğini anlamalarının vakti artık geldi. Çatışmaları durduran 15 Eylül tarihli ateşkesi memnuniyetle karşılıyor, yeni bir gerilim veya çatışma olmaksızın bir an evvel müzakere masasına kalıcı olarak dönülmesini talep ediyoruz.

Azerbaycan tarafı, askeri saldırılarla “koridorların” açılamayacağını ve bir barış anlaşması imzalanamayacağını idrak etmeli. Böylesine bir durum, günlük hayatlarının üzerinden “koridor” geçme ihtimali kuvvetle muhtemel olan insanlar için kabul edilemez olup, her iki ülkede de sınır bölgelerinde yaşayan nüfusun birbiriyle işbirliği yapmasını engelleyecektir. Hiç kimse barışa zorlanamaz. Diğer taraftan, Ermenistan’daki yetkililerin de, 30 yılı aşkın bir süredir sergilemiş oldukları katı müzakere tutumunun, yüzbinlerce Azerbaycanlının yerinden edilmesi ve makul bir süre zarfında uzlaşmayı ve ihtilafı çözmeyi reddetmeleri de dahil, yol açmış olduğu zararı kabul etmeleri gerekmektedir.

İhtilaftan etkilenen insanların ihtiyaçlarını ve geçim kaynaklarını dikkate almaksızın, kapalı kapılar ardında “arabulucukla” yapılan müzakereler başarısızlıkla sonuçlanmaya mahkûmdur. Devletlerarası müzakereler konusunda en iyi arabulucular, her iki ülkeden de, kendi aralarındaki anlaşmazlıkları çözme ve kendi ülkelerinde düşmanca tavırlara sahip insanlarla diyalog olanakları oluşturma konusunda büyük bir deneyime sahip olan barış savunuculuğu yapan ve barış inşası çalışmaları yürüten devlet dışı aktörlerdir.

Azerbaycan-Ermenistan çatışması ve barış sürecindeki gelişmelerle Ukrayna’daki savaşın dinamikleri arasındaki açık bağlantıyı görebiliyoruz. Ukrayna’daki ölümcül savaş, çevre bölgelerin tamamında büyük bir çalkantıya ve istikrarsızlığa yol açtı, şiddetin sadece daha fazla şiddet doğurduğu gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi. Hiçbir ihtilafın askeri çözümü yoktur ve insan hayatı mutlak bir değere sahiptir. Tek öncelik, devlet adamları bizi her ne kadar aksi yönde ikna etmeye çalışırsa çalışsın, askeri güce başvurmayan diplomatik çözümler olmalıdır ve bu çözümler her zaman mümkündür. Devletlerin sorunları şiddet içermeyen yollarla çözme ve insanların güvenliği sağlama konusundaki isteksizliği veya acizliğine daha fazla tahammül edilemez.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana, on yıllar boyunca devam eden bir şiddet sarmalı içinde yaşadık. Ukrayna, Rusya, Azerbaycan, Ermenistan, Kırgızistan ve Tacikistan’da düzenli aralıklarla tekerrür eden savaşlardan dolayı acı çekmeye devam ediyoruz. Moldova/Transdinyester, Gürcistan/Abhazya ve Gürcistan/Osetya ihtilaflarını yeniden körüklemeye yönelik bariz çabalardan büyük bir endişe duyuyoruz. Ukrayna topraklarında, NATO ve Rusya Federasyonu arasında yaşanan karşılıklı meydan okuma, öncelikle Ukrayna’da yaşayanların ve giderek artan bir şekilde Rusya’nın Ukrayna’ya yakın bölgelerinde yaşayanların hayatları pahasına gerçekleşiyor. Buna ek olarak, her gün Ukrayna ve Rusya’dan yüzlerce asker öldürülüyor.

Bu yörüngede kalmaya devam edersek, Avrasya’nın farklı bölgelerinde süregelen ve yeniden patlak veren savaşların kendi aralarında ve dünyanın diğer bölgelerindeki çatışmalarla iç içe geçerek büyümelerine tanıklık etmemiz an meselesi. Bu da çok daha büyük bir bölgeye yayılan ve hatta küresel ölçekte bir savaş yaşanması ve pek çok farklı ülkeden sayısız insanın bu uğurda feda edilmesi anlamına geliyor.

Bunu göze alamayız! Bizler barış çağrısında bulunmuyoruz, barışı talep ediyoruz! Hükümetlerden güç kullanmama ilkesine uymalarını, insan güvenliğine öncelik veren diplomatik çözümler bulmak için hakiki bir arayış içine girmelerini, halklar arasında karşılıklı temaslara ve barış inşası faaliyetlerine müdahale etmemelerini ve dahası bu çabaları desteklemelerini talep ediyoruz.

Resmi müzakerelerde yer alan uluslararası aktörlerden, ihtilaftan etkilenen insanların seslerinin duyulmasını sağlamalarını, halklar arası müzakerelere ve insan güvenliğini ilgilendiren konulara en azından resmi müzakere süreçleriyle eşit önem verilmesini talep ediyoruz.

Açıklamaya katılmak için bize tam adınızı, ülkenizi ve mesleğinizi [email protected] adresinden gönderin.

İmzalar:

Flora Ghazaryan, Armenia/Austria, historian

Nazrin Gadimova, Azerbaijan/Turkey, conflict studies researcher

Katya Korableva, Russia, social researcher

Lilit Gizhlaryan, Armenia

Marina Danoyan, Finland, peacebuilding practitioner

Vadim Romashov, Finland, peace researcher

Sevil Huseynova, Azerbaijan/Germany, social researcher

Diana Yayloyan, Russia/Armenia, researcher in conflict studies

Mete Ulutaş, Turkey, anthropologist

Leon Aslanov, UK

Ivan Nikolovski, Austria/North Macedonia, Political Science scholar

Dunja Milenkovic, Austria, medievalist

Shirin Tumenbaeva, Kyrgyzstan/Austria, political scientist

Lala Darchinova, Azerbaijan, Feminist Peace Collective

Sevinj Samadzade, Azerbaijan, Feminist Peace Collective

Saadat Abdullazade, Azerbaijan, Feminist Peace Collective

Burcu Becermen, Turkey, Interpreter

Arpi Bekaryan, Armenia, journalist

Rustam Ismayilbayli, Azerbaijan, activist

Zakir Bayramov, Azerbaijan, human rights activist

Rovshan Mammadli, Azerbaijan, student

Nika Musavi, Georgia/Azerbaijan, journalist

Samir Akhundzada, Azerbaijan, historian

Samira Alakbarli, Azerbaijan,Social and Political Science Researcher

Toghrul Abbasov, Azerbaijan, social researcher

Hermine Virabian, Armenia/Georgia, journalist

Laman Orujova, Azerbaijan, economist

Samad Shikhi, Azerbaijan, writer

Nışan Güreh, Turkey, Nor Zartonk Activist

Ayaz Shirinov, Azerbaijan, designer

Emel Kurma, Turkey, rights defender

Farid Ismayilov, Azerbaijan, journalist

Lilit Dabagian, Kyrgyzstan, independent researcher

Aliheydar Aliyev, Azerbaijan, student/activist

Ali Malikov, Azerbaijan, LGBTQ+ activist

Elvin Jabizadeh, Azerbaijan, Filmmaker

Loghman Gasimov, Azerbaijan, doctor

Philip Gamaghelyan, Armenia/USA, peace and conflict scholar

Sergey Rumyansev, Azerbaijan/Germany, sociologist

Atuf Guliyev, Azerbaijan, student

Polad Gulushov, Azerbaijan, economist

Keti Kapanadze, Georgia, restaurant manager

Zarina Sanakoeva, South Ossetia, peace activist

Josh Nadeau, Georgia/Canada, dialogue practitioner and researcher

Zamira Abbasova, Netherlands, peace activist

Eva Gabrielian, Canada, attorney

Tamara Atayan, France, biochemist/pharmacologist

Karine Ter-Gabrielyan,

Rita Ohanyan, Armenia, chemistry teacher

Husik Ghulyan, Armenia, independent scholar

Leyli Gafarova, Azerbaijan, filmmaker

Naila Dadash-zadeh, Azerbaijan, artist

Gunel Movlud, Azerbaijan, writer/member of PEN

Darin Morsel, Georgia, Photographer

Artsrun Pivazyan, Armenia, activist

Eric Rubenz, USA, business owner

Arnold Aleverdian, USA, peacebuilder/PhD student

Anahit Aslanyan, Armenia

Ani Paitjan, Armenia, journalist

Agabeg Simonian, Armenia, videographer

Anna Leontyeva, Armenia/Russia, policy researcher

Araz Baghirov, Azerbaijan, social researcher

Mikail Mamedov, USA, PhD Historian