Arjantin’de Temsilciler Meclisi’nin neredeyse yarısını ve Senato’nun üçte birini yenileyen bir ara seçim gerçekleşti.
Arjantin Başkanı Javier Milei, henüz Eylül ayında Buenos Aires eyaletindeki yerel seçimlerde aldığı büyük yenilginin ardından bu ara seçimleri kazanmak için ciddi bir kampanya yürütmüştü.
Anketler Milei ve Peronistler (Fuerza Patria) arasında başa baş bir yarışın olduğunu gösteriyordu. Ancak öyle olmadı.
Milei’nin La Libertad Avanza Partisi (Özgürlük İlerliyor), tahminlerin çok üzerinde çıkarak yüzde 40 civarı oy almayı başardı. Milei’nin kendisinin dahi beklemediği şekilde Buenos Aires eyaletinde La Libertad Avanza birinci parti oldu. Oysa Eylül ayındaki yerel seçimlerde Buenos Aires eyaletinde 14 puan farkla ağır bir yenilgi almıştı Peronist partiye karşı.
Fuerza Patria yani Peronistler yüzde 31 oy aldı bu seçimlerde ve en büyük kaybeden parti oldu.
Sol Cephe-Birlik (Frente de Izquierda Unidad) ise oylarını artırdı. Ülke genelinde 900 bine yakın oy yani yüzde 3,7 oy alarak önemli bir başarı elde etti ve Temsilciler Meclisi’nde üç sandalye kazandı. Buenos Aires eyaletinde ise üçüncü büyük parti oldu.
Milei’nin partisi Meclis’te 20 civarı milletvekili ile küçük bir gruba sahipken şimdi 64 sandalyeye çıkmış durumda ancak unutmamak gerekir ki iki yıl önceki başkanlık seçimlerine kıyasla Milei yüzde 15 oy kaybetmiş durumda.
Seçimlere katılım oranı ise yüzde 68 civarında oldu. Bu, ülkenin 1983’te demokrasiye dönüşünden bu yana kaydedilen en düşük katılım oranlarından biri.
Pazar akşamı, Buenos Aires şehir merkezinde bulunan parti binasında coşkulu bir kutlama yapan Milei “Arjantin halkı çöküşü geride bıraktı ve ilerlemeyi seçti,” dedi ve Trump’a atıfla “Arjantin’i yeniden büyük yapmak için özgürlük fikirlerini destekleyen herkese” teşekkür etti.
Milei’nin kazanmasının nedenleri
Javier Milei, kendisini Arjantin’in Trump’ı gibi gösteriyor en başından beri. ABD Başkanı Donald Trump da seçimlere günler kala Arjantin’e 20 milyar dolarlık destek sağlayarak Milei’nin seçimlerde kaybetmesi durumunda destek vermeyeceğini söylemişti.
2001’deki büyük ekonomik krizden sonra başkan seçilen Peronist lider Nestor Carlos Kirshner ve karısı Cristina Fernandez de Kirshner Arjantin’i 20 yıl boyunca, Milei kazanana dek yönetmişlerdi. Enflasyon yüzde 200’lerin üzerindeydi. Milei ise enflasyonu iki yılda yüzde 33’e düşürmeyi başarmış durumda. Seçim kampanyası boyunca da kendisi kazanmazsa Arjantin’in eski kötü günlere döneceğini söyledi.
Hem enflasyon hem Trump’ın mali destek vermeme tehdidi milyonlarca işçiyi ekonomik kriz ihtimaline karşı Milei etrafında birleştirmişe benziyor.
Ayrıca Milei, iki yıl öncesine kıyasla daha az radikal olan bir program öne sürdü. Milei hemen her şeyi özelleştirmeyi savunsa da bunu yapabilmiş değil ve bu seçim döneminde sosyal kesintiler ve özelleştirme anlamına gelen ünlü elektrikli testeresini fazla öne çıkarmadı.
Tabii, seçimlere katılımın yüzde 68 gibi 1983’ten beri Arjantin tarihinin en düşük seviyede kalmış olması da halkın Peronistlerin geri gelmesinden de Milei’den de hoşnut olmayan bir kesimin seçime katılmadıklarını gösteriyor.
Arjantin’de yeni dönem
Temsilciler Meclisi’nde çoğunluk hâlâ Milei’nin partisinde değil. Milei, önümüzdeki iki yıl zarfında da emek piyasasını daha da düzensizleştirme politikası uygulayacağını ve bir büyük vergi reformunu hayata geçireceğini belirtmişti.
Milei, umduğundan fazla oy almakla birlikte Arjantin’de hoşnutsuz büyük bir işçi kesimi var ve sendikacı işçiler, aktivistler ve LGBTİ+’lar arasında güçlenen de bir Sol Cephe var.
Ayrıca Milei’nin ekonomik uygulamalarının son derce ağır etkileri de var. Enflasyonu düşürmekteki ‘başarısı’nın işçiler açısından bedeli ağır. Çünkü birçok sosyal yardım programını kesmiş durumda Milei.
Peronistlerin kontrolündeki sendikalar Milei hükümetine karşı büyük bir direniş örgütlemedi bugüne kadar. Bu hareketsizlik Milei’ye kazandırdı Peronistlere kaybettirdi.
