Uluslararası Sosyalist Akım’ın Afrika’da mücadele eden örgütleri, Kenya’da haziran ayında başlayan polis şiddetine, hükümetin yolsuzluğuna ve hayat pahalılığına karşı başlayan kitlesel eylemlerle ilgili bir açıklama yayınladı.
Kenya’daki durum hakkındaki Uluslararası Sosyalist Akım Açıklaması
11 Temmuz 2025
1. Afrika’daki Uluslararası Sosyalistler, Başkan Ruto liderliğindeki Kenya devletinin uyguladığı ağır baskıya rağmen, gençlerin yeniden büyük kitleler halinde sokaklara dökülerek ateşlediği halk mücadelesi ruhunu selamlıyor. Bu direniş, kapitalist krizler ve büyüyen isyanlarla şekillenen bir dönemde umut verici bir işarettir. Afrika’da, Filistin’de ve dünya çapında kapitalizme ve emperyalizme karşı mücadelede bizleri birleştiren bir dayanışma çağrısıdır. Dünyanın dikkatini bir kez daha şu gerçeğe çekiyoruz: Haziran ayında Kenya güvenlik güçleri 16’dan fazla protestocuyu katletti, 7 Temmuz’daki “Saba Saba” protestolarında ise en az 31 kişi daha öldürüldü. Ayrıca 100’den fazla kişi yaralandı ve 532 kişi tutuklandı; güvenlik güçleri, protestocuları hiçbir hukuki süreç olmaksızın kaçırdı. Bu sırada Başkan Ruto, protestoları şeytanlaştıran söylemlerini sürdürmekte ve polise “bacaklarına ateş edin ki kırılsın” talimatı vermektedir. Bu tamamen kabul edilemez bir durumdur. Bu korkunç baskıyı kınıyoruz. Protesto hakkına saygı gösterilmelidir. Bu iğrenç suçların failleri yargılanmalıdır. Ve Ruto istifa etmelidir!
2. Kenya sokaklarındaki hareket, geçen yıl yüz binlerce gencin katıldığı tarihi bir isyan olan Finans Yasa Tasarısı karşıtı protestoların üzerine inşa ediliyor. Bu, Kenya Tabipler, Eczacılar ve Diş Hekimleri Sendikası’nın (KMPDU) grevleri ile havacılık işçilerinin özelleştirmeye karşı grevleri gibi büyük işçi mücadeleleri bağlamında gerçekleşti. Kırsal kesimlerdeki çiftçiler ise toprak gaspı yapan kartellerle, tohum ve gübre üzerindeki tekelci denetime karşı mücadele ediyordu. Kentsel bölgelerdeki yoksul emekçiler, özellikle kadınlar da isyan halindeydi. Böyle bir ortamda Başkan Ruto’nun, yoksullar üzerindeki vergi yükünü artıracak bir Finans Yasa Tasarısı sunması, emekçilere, kadınlara ve gençlere yönelik kapsamlı bir saldırıydı. Bu, Kenya’nın her yerinde gösterilere neden olan kitlesel bir seferberliği tetikledi ve 25 Haziran 2024’te gençlerin Nairobi’deki parlamento binasını basıp ele geçirmesiyle doruk noktasına ulaştı.
3. Son haftalarda tanık olduğumuz gibi, devletin ilk tepkisi çılgınca bir güç gösterisi oldu. Kenya Savunma Kuvvetleri kitle hareketini bastırmak için görevlendirildi. Başkan Ruto hareketi “vatana ihanet” olarak niteledi ve övünerek bu hareketin ezileceğini açıkladı. Ancak bu tehditler hareketi yıldırmadı. Yasa tasarısının geri çekilmesinin ötesine geçilerek Ruto’nun başkanlıktan istifası talep edildi. Hükümet geri adım atarak Finans Yasa Tasarısı’nı geri çekti. Ancak beraberindeki kemer sıkma önlemleri devam etti. Emekçilerin ve gençlerin yaşam standartları daha da kötüleşti; iktidardakiler ise yasa dışı yollardan elde ettikleri serveti gösterişli yaşam tarzlarıyla sergiledi. Sesini yükseltenler ölümle burun buruna geldi; geçen ay blog yazarı Albert Ojwang’ın gözaltında yargısız infazla öldürülmesi buna açık bir örnektir.
4. Hem blog yazarı Ojwang’ın öldürülmesi, hem de 25 Haziran 2023’teki parlamento baskınıyla simgeleşen Finans Yasa Tasarısı karşıtı protestoların birinci yıldönümünü, mevcut protesto dalgasının zeminini hazırladı. Kenyalılar – özellikle Z kuşağı – Bay Ruto’nun başkanlık kampanyasında yoksul halkın ve genç profesyonellerin daha iyi bir yaşam uğruna çabasını destekleyeceğine dair söz verdiğini hatırlıyor. Ancak hükümeti yalnızca zengin bir azınlığa ve uluslararası çıkar çevrelerine hizmet etti. Kenya egemen sınıfı ise, bölgedeki emperyalist çıkarlar adına hareket eden başlıca gözetmen rolünü oynadı. Yoksul emekçilerin ve gençlerin yaşamları felakete sürüklendi. Sosyal hizmetlere ayrılan devlet harcamaları kesildi. Reel ücretler düştü. Nüfusun büyük çoğunluğu için yaşam giderek daha acımasız ve zor hale geldi. Gençler, kitlesel eylem olmaksızın hiçbir şeyin ancak değişmeyeceğini pratikte öğrendi. Onların kendine olan güveni ilham verici ve asla yıldırılamazlar. İktidar bloğunun, eski başkan yardımcısı Rigathi Gashagua etrafında kümelenen bazı kesimleri 2027 seçimleri öncesinde bu hareketi kendi saflarına çekmeye çalışıyor. Ancak gençler, egemen sınıfın hiçbir kesimine güvenemez. 2024’teki büyük protestolar öncesinde, 2023’te daha küçük çaplı protestolar da olmuştu; o dönemde resmî kapitalist muhalefetin lideri Raila Odinga öne çıkmıştı. Ancak 2024’e gelindiğinde, Odinga da Ruto ile birlikte kitle hareketini bastırmak için çalıştı.
5. Kenya’daki emekçi halkın ve gençlerin yaşadığı acılar ve yükselen direniş ruhu, Afrika’nın tamamında ve aslında dünya genelinde hissedilmektedir. Son beş yıl içinde gençler ekonomik sıkıntılara, siyasi baskıya ve polis şiddetine karşı ayağa kalktı. Ekonomik sıkıntılarımızın sırrı, kapitalistlerin ve şirketlerinin zenginliğinde gizlidir. İnsanlık tarihinde daha önce görülmemiş düzeyde toplumsal eşitsizlik yaşanmaktadır. Bir avuç insanın sahip olduğu servet, yoksulluğu sona erdirmeye yetecek düzeydedir. Ancak hayırseverlik kılıfı altındaki kapitalist vakıfların ve savunucularının yarattığı yanılsamaya rağmen, zenginler bu serveti asla gönüllü olarak bırakmayacaktır. Sorun, kapitalizmin işleyiş biçiminde yatmaktadır: emekçi sınıftan maksimum değeri çekmek ve kârın büyümesini, halkın yaşamından ya da gezegenin sağlığından daha öncelikli tutmak.,
6. Kapitalizm küresel bir sistemdir. Emperyalizm bu sistemin genetik koduna işlenmiştir. Afrika, rekabet halindeki emperyalist çıkarların oyun alanı olmuştur. Kenya’daki Ruto hükümeti gibi Afrika’daki hükümetler, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası mali kuruluşlara ve onların temsil ettiği politikalara – yani kuralsızlaştırma, özelleştirme ve serbestleştirme – daha fazla bağımlı hale gelmiştir. Tüm bu politikalar, emeğimizin ve topraklarımızın sermaye birikimi için sömürülmesini kolaylaştırmak içindir. Kenyalı gençler, bu Finans Yasa Tasarısı’nın Ruto tarafından IMF’nin reçetesinden alındığını açıkça gördü. Amerika Birleşik Devletleri, Kenya’yı özel bir NATO dışı müttefik olarak tanımlamaktadır. Kenya devleti, Doğu ve Orta Afrika’da Batılı emperyalist çıkarların başlıca gözetmeni olarak hareket etmektedir ve Çin ile Rusya’nın kıta genelindeki etkisini sınırlamak için bir bariyer işlevi görmektedir. Ülkelerimizdeki kapitalistler emperyalist çıkarlara sıkı sıkıya bağlıdır. Kendileri de birer kapitalist olarak, bizleri sömürmekten emperyalizmle birlikte fayda sağlamaktadırlar. Bizim mücadelemiz – Kenya’nın emekçileri ve gençlerinin, Afrika’daki işçilerin, gençlerin, yoksul çiftçilerin ve sömürülen, ezilen tüm halkların mücadelesi – her türden emperyalizme karşı ve kapitalizm karşıtı olmak zorundadır. Ancak bu şekilde karşı karşıya kaldığımız sömürüyü sona erdirebilir ve özgürlüğümüzü kazanabiliriz. Ve bu özgürlük, yalnızca kendimiz tarafından – Kenyalı gençlerin eylemlerinde gösterdiği gibi – grevlerle, kitlesel protestolarla, isyanla, halkın gücüyle ve devrimle kazanılabilir. Bunun için, tüm egemen sınıf kesimlerinden – milyonerlerden, milyarderlerden, geleneksel siyasetçilerden ve ordu generallerinden – tamamen bağımsız bir siyasal çizgiye ihtiyacımız vardır.
7. Afrika’daki devrimci sosyalist gruplardan Uluslararası Sosyalistler olarak, Kenya’daki işçilerin ve gençlerin baskıya karşı kararlı direnişini destekliyoruz. Ve şu taleplerle çağrıda bulunuyoruz:
Kitlesel siyasal ve sosyo-ekonomik yurttaş örgütlerinin birliği: Öğrenciler, sendikalar, sosyal adalet merkezleri, yerel halk örgütleri, çiftçiler, kadın hareketleri gibi tüm siyasal ve sosyoekonomik kitle örgütlerinin protestoların arkasında tek bir sesle birleşmesi, halkın sömürücü ve baskıcı sınıflara – ki Ruto bu sınıfı temsil etmektedir – karşı zaferini mümkün kılacaktır.
- Protestocular için adalet: Devlet, öldürülen tüm kişilerin sorumluluğunu üstlenmeli, ailelerine tazminat ödemeli, güvenlik güçlerinin gözaltında tuttuğu tüm protestocuları derhal serbest bırakmalıdır.
- Örgütlü emeğin protestocu gençleri desteklemesi: Kenya’daki sendikaları, protestoları tam olarak desteklemeye çağırıyoruz. Hareketin talepleri karşılanana kadar süresiz genel grev ilanı, halk düşmanı Kenya devletine karşı büyük bir güç ortaya koyacaktır.
- Ruto istifa etmeli – işçilerin ve gençlerin geçici hükümeti kurulmalı: Bay Ruto’nun derhal istifa ederek iktidarı terk etmesi. Devrimci gençler ile sıradan işçilerin öncülüğünde işçilerin ve gençlerin oluşturacağı bir geçici hükümetin kurulması.
- Mücadeleyi derinleştirelim ve dayanışmayı güçlendirelim: Kenya’daki mücadelede emekçi sınıf ve gençlik arasındaki dayanışmasının büyütülmesi; emperyalizme karşı, sömürülen ve ezilen dünya yoksullarının kendi özgürlükleri için yürüttüğü devrimci ve antikapitalist mücadelelerin ateşinin canlandırılması
Afrika’daki Uluslararası Sosyalist Akım Örgütleri:
Uluslararası Sosyalistler (IS) – Botsvana
Uluslararası Sosyalist Örgüt (ISO) – Gana
Sosyalist İşçiler Birliği (SWL) – Nijerya
Solda Kal (KL) – Güney Afrika
Uluslararası Sosyalist Örgüt (ISO) – Zimbabve
