31 Ekim 1517: Martin Luther, Protestanlığı ilan etti

Martin Luther, 10 Kasım 1483 tarihinde Almanya'nın Eisleben şehrinde doğdu. İlahiyat okudu ve rahip oldu. Papalığın uygulamalarına karşı çıkmaya, halka endüljans, yani öldükten sonra cennette yer tapusu anlamına gelen belgeyi satın almama çağrısı yaptı. Luther, o dönemde yeni yeni yükselmeye başlayan burjuvazinin çıkarlarını temsil ediyordu. İncili Almancaya tercüme etti. 18 Şubat 1546'da öldü.

Martin Luther, Erfurt Üniversitesi'nde okudu. Teoloji ve felsefe öğretmenliği yaptı. Kilisenin katı uygulamalarına karşı çıktı. Kilisenin ruhban adı verilen kişilerle bir bürokrat sınıfı oluşturduğunu ve dinle ilgisi olmayan yöntemler kullandığını iddia etti. İmanın sadece İncil'den kaynaklandığını, Paulus'un Mektupları'ndan çıkardığı 'siz, Tanrı'nın bağışıyla iman sayesinde kurtuldunuz' cümlesine dayandırdı. İnsanın kurtuluşunun ayinlere değil, sadece imana dayandığını savundu. Dinsel gerçeklerin, Papalık yargılarına ya da Kutsal Meclislerin kararlarına değil, İncil'e dayanması gerektiğini savundu.

Halka endülijansları satın almamaları yolunda yaptığı çağrılardan sonra, Papa'yla arası iyice bozulan Luther, 31 Ekim 1517 günü Katolik Kilisesi'ne karşı 95 maddeden oluşan bir protesto bildirisini Wittenberg Şatosu Kilisesi'nin kapısına astı. Bunun üzerine Papa kendisini aforoz etti. Protestanlık hareketi böylece başladı.

Luther o zamanlar yeni doğmakta olan Alman burjuvazisinin ideologluğunu yapıyordu. Ancak bunu yaparken inişli çıkışlı bir tutum izledi. Örneğin burjuvazinin asıl taleplerinden biri olan Serbest Ticaret İlkeleri'ni şiddetle eleştirdi. 1525 köylü savaşlarında Protestan köylülere karşı çıktı, feodallerle işbirliği yaptı. Alman Protestan köylüleri bu başkaldırmalarında 130 bin ölü verdiler.

Bütün bunlar olurken İncil'i Almancaya çevirdi. Wittenberg'e yerleşen Luther, 1525 yılında yeminini bozarak soylu bir aileden gelen rahibe Catherine von Bora'yla evlendi. Luther, sağlığının bozulmasına aldırış etmeden son yıllarını da durmadan çalışarak geçirdi. Ömrünün sonuna kadar Vatikan'la anlaşmaya yanaşmadı. Uzlaşmaya varmanın kendi ilkelerinden fedakârlık etmek olduğunu iyi biliyordu.

Martin Luther, 1546 yılında altmış üç yaşında öldü. Son dakikalarında hâlâ savunduğu inanca sadık kalıp kalmadığı sorulunca evet cevabını verdi. Cesedi Wittenberg'e getirildi ve 29 yıl önce kapısına tezini astığı kiliseye gömüldü.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar