Kadına yönelik tutum araştırması: “Kadın, erkek gibi evlenme teklif edebilir mi?”

KOÇ-KAM proje ödülünü alan ve ODTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bugay tarafından 12 ilde, 3 bin 235 üniversite öğrencisiyle yapılan "kadına yönelik tutum" araştırmasına katılan her 100 erkek üniversite öğrencisinden 64'ü, kadınların hak ve özgürlükleri ile ilgili endişe etmeyi bırakıp daha iyi bir anne ve eş olmayı önemsemesini istiyor.

Türkiye'de 3 bin 235 üniversite öğrencisi arasında yapılan "kadına yönelik tutum" araştırmasının sonuçlarına göre, "kadınların hak ve özgürlükleri ile ilgili endişe etmeyi bırakıp daha iyi bir eş ve anne olmayı önemsemesini" isteyen erkeklerin oranı yüzde 64,1 çıktı. Erkek öğrenciler, kadın çalışıyorsa ev işlerini paylaşma fikrine de yüzde 65,8 oranıyla "hayır" yanıtını verdi.

Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kuzey Kıbrıs Kampüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı öğretim üyesi Doç. Dr. Aslı Bugay tarafından hazırlanan ve Koç Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (KOÇ-KAM) Proje Ödülü'nü kazanan "Üniversite Öğrencilerinde Kadına Yönelik Tutumun Nedenleri" başlıklı araştırma, 12 ildeki üniversitelerde yapıldı.

Malatya, Gaziantep, Karabük, Trabzon, Erzurum, İstanbul, Çanakkale, İzmir, Eskişehir, Ankara, Nevşehir ve Adana'da, 985'i erkek toplam 3 bin 235 üniversite öğrencisiyle yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilen araştırma, gençlerin kadın haklarına yönelik tutumunu ölçmek amacıyla hazırlandı.

Araştırmaya göre, üniversite öğrencileri Türkiye'nin batısına gittikçe daha eşitlikçi, doğuya doğru gittikçe daha geleneksel ve hiyerarşik tutumlar sergiliyor.

Doğu ve batı arasındaki en büyük fark İzmir ve Erzurum arasında tespit edildi. Kadına yönelik tutum puanlarının en yüksek olduğu üniversite Ege Üniversitesi, en düşük olduğu üniversite ise Atatürk Üniversitesi olarak belirlendi.

Araştırmaya katılan 939 üniversite son sınıf öğrencisinin kadına yönelik tutumunun okula yeni başlayan ve ankete katılan 725 birinci sınıf öğrencisine göre daha özgürlükçü ve eşitlikçi olduğu görüldü.

Erkekler ev işlerini paylaşmak istemiyor

Araştırmada görüşülen 2 bin 250 kız öğrencinin yüzde 66,4'ü "Kadın çalışıyorsa erkeğin de evde bulaşık çamaşır yıkama gibi işleri paylaşması gerekir mi?" sorusuna "evet", yüzde 33,6'sı "hayır" yanıtını verdi. 985 erkek öğrencinin yüzde 34,2'si bu soruya "evet" derken, yüzde 65,8'i "hayır" şeklinde yanıtladı.

Her 100 üniversite birinci sınıf öğrencisinden 46'sı bu soruda "evet", yüzde 54'ü "hayır", son sınıf öğrencilerinin yüzde 62'si "evet", yüzde 38'i "hayır" seçeneğini işaretledi.

Üniversite özelinde bakıldığında aynı soruya Ege Üniversitesi'nde görüşülen her 100 öğrenciden 87'sinin olumlu, 13'ünün ise olumsuz yanıt verdiği görüldü. Erzurum'daki Atatürk Üniversitesi öğrencileri ise bu soruyu yüzde 53,5 oranında "evet", yüzde 46,5 oranında "hayır" olarak cevapladı.

"Kadın, erkek gibi evlenme teklif edebilir mi?"

Kadınların erkeklere evlilik teklif etmesi konusundaki soru, kız öğrencilerin bu konuda erkek öğrencilere göre daha geleneksel tutum geliştirdiğini ortaya koydu. "Bir kadın, tıpkı bir erkek gibi evlenme teklif edebilir mi?" sorusuna kız öğrencilerin yüzde 34,4'ü "evet", yüzde 65,6'sı "hayır" yanıtını verdi. Bu soruya hayır yanıtı veren erkek öğrencilerin oranı yüzde 55,5, "evet" diyenlerin oranı yüzde 44,5 oldu.

Bu bulgular, erkek öğrencilerin bu konuda kadınlara göre daha eşitlikçi düşündüğünü ortaya koydu.

Ege Üniversitesinde görüşülen öğrencilerin yüzde 47'si evlilik teklifini kadının yapmasına olumlu bakarken, yüzde 53'ü "hayır" olarak yanıtladı. Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde bu soruya "evet" diyenlerin oranı yüzde 23'te kaldı.

Erkekler kadının önce eş ve anne olmayı önemsemesini istiyor

"Kadınlar, hak ve özgürlükleri ile ilgili endişe etmeyi bırakıp, daha iyi bir eş ve anne olmayı önemsemeli mi?" sorusuna kız öğrencilerin yüzde 46'sı "evet" yüzde 54'ü "hayır" yanıtını verdi. Erkek öğrencilerin bu soruya verdikleri cevapta ise tam tersi bir sonuç çıktı. Araştırmaya katılan her 100 erkek öğrenciden 64'ü "evet", 36'sı "hayır" dedi.

Bu soruya Ege Üniversitesi'ndeki öğrencilerin yüzde 37'si o "evet", yüzde 63'ü "hayır", Atatürk Üniversitesi'ndeki öğrencilerin ise yüzde 73,5'i "evet", yüzde 26,5'i "hayır" yanıtını verdi.

İş yerinde eşit haklar konusunda hemfikir çıktılar

Sadece "evet" ve "hayır" şıklarının yer aldığı araştırmaya katılan 100 kız öğrenciden 82'si "Kadınlar iş yerinde erkeklerle aynı haklara sahip olmalı mı?" sorusuna "evet", 18'i "hayır" seçeneğini işaretledi. Kadınların iş yerinde erkeklerle aynı haklara sahip olması gerektiğini düşünen erkek öğrencilerin oranı yüzde 63, bunun tersini düşünenlerin oranı yüzde 37 oldu.

Bu soruya üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yüzde 62,7'si, üniversite son sınıf öğrencilerinin ise yüzde 71,4'ü "evet" dedi. Bu sonuçlardan hareketle son sınıf öğrencilerinin mezun olunca daha eşit koşullarda çalışmak istediği tespiti yapıldı.

Kadının tren kondüktörü olması "saçma" bulundu

Kız öğrencilerin yüzde 75'i "Bir kadın erkeğin gittiği her yere gidebilir ya da bir erkekle aynı davranışlarda bulunabilir mi?" sorusuna "evet" derken erkek öğrencilerde bu oran yüzde 44'te kaldı. "Evet" diyen öğrencilerin oranı Ege Üniversitesinde yüzde 82, Erzurum Atatürk Üniversitesinde yüzde 38,5 oldu.

"Bir kadının tren kondüktörü olması, bir erkeğin çorap söküğü dikmesi kadar saçma mı?" sorusuna ise kadın kız öğrencilerin yüzde 41'i "evet", yüzde 59'u "hayır" dedi. Araştırmaya katılan 100 erkek öğrenciden 75'i bu soruya "evet" yanıtını verdi.

"Çocuk yetiştirmede annelerin daha fazla söz hakkı olmalı"

"Çocuk yetiştirme konusunda babalar annelerden daha fazla söz hakkına sahip olmalı” görüşünü savunan kız öğrencilerin oranı yüzde 23, erkek öğrencilerin oranı yüzde 44 oldu. Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yüzde 39'unun "evet" dediği bu soruya son sınıf öğrencilerinin yüzde 22'si olumlu yanıt verdi.

Her 100 kız öğrenciden 14'ü "İşe alım ve terfilerde erkeklere öncelik verilmeli mi?” sorusunda "evet" derken erkek öğrencilerin yüzde 40'ı işe alımlarda kendilerine öncelik verilmesi fikrini destekledi.

"Üniversite yaşamı kadına yönelik tutumu olumlu etkiliyor"

Doç. Dr. Bugay, araştırmaya yönelik AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, 12 ilden toplanan verilerde Batı ile Doğu arasında anlamlı bir fark oluştuğuna dikkati çekti.

Bugay, "Araştırmada Türkiye'nin batısına gittikçe daha eşitlikçi, doğuya doğru gittikçe daha geleneksel ve hiyerarşik tutumların olduğunu gördük. Bu farkın en belirgin olduğu iki şehir İzmir ve Erzurum.

Ayrıca kadın ve erkek öğrenciler arasında da fark var, kadınlar her soruda daha eşitlikçi hak ve özgürlükler istediklerini dile getirirken,1. ve 4. sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumunun da değiştiğini gördük. Üniversitede okumak kadının hak ve özgürlüklerine yönelik daha eşitlikçi anlamda olumlu etki gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.

Kadına yönelik şiddetin altında yatan temel unsurun kadına yönelik tutum olduğunu vurgulayan Bugay, araştırmanın bu açıdan bakıldığında özgün ve önemli olduğunu dile getirdi.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar