LGBTİ dostu jinekoloji hizmeti gibi çalışmalar, birimin varolmasında önemli rol oynayan Boysan Yakar’ın emeklerini bugüne taşıyor.
Birimin kuruluş sürecine ve yapılan işlere dair sorularımızı Toplumsal Eşitlik Birimi’nden, aynı zamanda Lambda aktivisti Elif Avcı ve Zelal Yalçın yanıtladı.
Şişli Belediyesi Toplumsal Eşitlik Birimi’nin kuruluş sürecinden ve çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
Eşitlik birimlerinin Türkiye’de kurulması 2000’lerden itibaren başlıyor. Kadın örgütlerinin talepleri daha sonra 2006 senesinde Kadın Dostu Kentler Projesinin, yerel bir mekanizma olarak belediye meclislerine eşitlik komisyonları, valilik, kaymakamlık ve belediyelere de eşitlik birimleri kurulmasını hedeflemesi ve 12 pilot ilde bunu proje kapsamında uygulaması işin ilk filizleri. Daha sonra bu sayı İçişleri Bakanlığı’nın bir genelge yayınlamasıyla beraber Türkiye çapında 28’lere çıkıyor. Ancak çoğu projede olduğu gibi bu dönemde kurulan birçok birim daha sonra işlevsiz hale geliyor veya kapanıyor. Çok azı aktif bir şekilde varlığını sürdürebiliyor. 2014 yerel seçimleri sonrasında LGBTİ dernekleri de stratejik plan yazılma döneminde görüştükleri belediye temsilcilerinden, kurumlarında bu birimlerin açılmasını talep ediyor. Seçim sonrası belediye meclis üyesi adayı olan ancak kazanamayan arkadaşımız Boysan Yakar’ın Şişli Belediye başkanı Hayri İnönü’ye danışmanlık yapmaya başlaması ve eşitlik biriminin açılması için verdiği çabaların sonucunda Şişli Eşitlik Birimi’ne kavuşuyor. Ne yazık ki dostumuz Boysan’ı birim kurulacağı hafta bir trafik kazasında kaybettik ve kuruluşumuzu göremedi. Onun anısı için de bu birimin varlığını sürdürmesi ve yaygınlaşması için mücadele ediyoruz. Eşitlik birimlerinin diğer belediyelere baktığımızda daha çok kadın erkek eşitliği üzerine çalışmalar yaptığını görüyoruz. Biz Şişli’de bunun kapsamını genişleterek 8 ana başlıkta tanımladık hedef grubumuzu; azınlıklar, çocuklar, gençler, kadınlar, yaşlılar, LGBTİ’ler, kadınlar ve mülteciler. Birim olarak bu grupların belediye karar alma mekanizmalarına daha çok katılabilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin ve hak temelli yaklaşımın belediye politikalarında ana akımlaşması, belediye hizmetlerinin herkes için erişilebilir ve kapsayıcı olacak şekilde şekillendirilmesi gibi konularda çalışmalar yapıyoruz. Bunları yaparken sivil toplum örgütleri ile belediye arasında bir köprü oluşturmak ve kamu-sivil toplum işbirlikleri geliştirmek temel işlerimizden birini oluşturuyor.
Kurtuluş Semt Polikliniği’nde bir süredir süren jinekoloji hizmeti nasıl doğdu? Şimdiye kadar semt sakinlerinden ilgi nasıldı?
Yerel Eşitlik Planı hazırlık sürecimizde özellikle hak temelli çalışan sivil toplum örgütlerini davet ettiğimiz tematik masa toplantıları yapmıştık. Kadın ve LGBTİ temalı toplantılarda sağlığa erişim konusunda yaşanan sıkıntılar ve cinsel sağlık konusundaki ihtiyaçlar paylaşılmıştı. Paylaşılan bu ihtiyaçlara istinaden gelen talep doğrultusunda, geçen 17 Mayıs Homofobi ve Transfobi Karşıtı Gün dolayısıyla LGBTİ dostu jinekoloji hizmetimizi başlattık. Hizmet başlatılmadan önce tüm sağlık işleri çalışanlarına toplumsal cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği eğitimleri verildi. Zaten Ekim 2014 itibariyle ücretsiz ve anonim HIV testi ve HIV danışmanlık hizmeti verdiğimiz için sağlık işleri personeli o dönem aldıkları eğitimlerden konuya aşinaydı. Bu LGBTİ özelinde başlattığımız ikinci özelleştirilmiş hizmet oldu. Yine bu hizmet ile birlikte “jinekolojik şiddet” kavramını ilk kullanan belediye de olmuş olduk. LGBTİ’lerin yoğun yaşadığı bir ilçe Şişli, görece daha güvenli hissedilen bir alan, ayrıca belediyenin bu konudaki duyarlılığı da bir kolaylaştırıcı oluyor haliyle semt sakinlerinin hizmete olan ilgisi gayet fazla oldu. Bir sürü tebrik mesajı aldık.
Başka belediyelerle temasınız var mı? Sizden ilham alan çalışmalar oldu mu?
Özellikle Eşitlik Birimi olan diğer belediyeler ile iletişimimizi sürdürmeye ve ortak çalışmalar yapmaya özen gösteriyoruz. Ücretsiz, anonim HIV testi uygulamamız birçok belediyeye örnek oluyor. Bizden sonra yine bizim danışmanlığımız ile Çankaya Belediyesi’nde yakın zamanda bu hizmet başlatıldı. Başka belediyelerde de yaygınlaşması için çalışıyoruz. Bizden sonra Kadıköy ve Beylikdüzü Belediyelerinde eşitlik birimleri kuruldu. Bir belediyede bu tarz çalışmaların yapılmasının diğer belediyelere de örnek olabildiğinin farkında olarak yaptığımız çoğu işte yaygınlaştırılabilecek modeller geliştirmeye çalışıyor ve ortaklıklar kurmaya özen gösteriyoruz.
4 Şubat’ta İnsan Hakları Savunucuları Konferansı düzenliyorsunuz nereden çıktı bu fikir?
Aslında uluslararası yerel yönetimlerde iyi örnekler konferansı yapalım diye yola çıkmışken, Temmuz ayında yaşanan darbe girişimi, sonrasındaki işten uzaklaştırmalar, kovulan akademisyenler, saldırılar derken bu konjonktürde başka bir şey dinlemeye ihtiyacımız var diye düşündük. Ne dinlemek bize iyi gelirdi diye düşünürken, farklı coğrafyalarda mücadelelerine devam eden savunucuları çağırmaya karar verdik. İnandıkları fikirlerin peşinde koşarak bir fark yaratmak, bir şeyleri değiştirmek isteyen ve bu sayede yüzlerce kişinin hayatına dokunmuş sosyal girişimlere ev sahipliği yapmak istedik. Programın posterine de gelen konuklara da baktığımızda biz şimdiden 4 Şubat için heyecanlanıyoruz. Umuyoruz ki harika bir konferans olacak.
Röportaj: Meltem Oral
