Sosyalizm ütopik mi?

Son yıllarda dünyanın dört bir tarafında yaşanan ayaklanmalar, 2008’de başlayan finansal krizin bedelini ödemek istemeyen Avrupa işçi sınıfının mücadelesi, kapitalist üretim ilişkilerini paramparça edecek bir alternatife daha yakın olduğumuz bir dönemde yaşadığımızı gösteriyor.

Bize her zaman, üretilen zenginliğin kolektif olarak paylaşıldığı, eşitlikçi ve özgürlükçü bir toplum fikrinin yalnızca saf gençlik dönemi heyecanıyla savunulabileceği anlatılır. Sosyalizmin ütopik olduğu söylenir.

Birçok kişi için dünyanın yok olabileceğini tahayyül etmek, kapitalizmin devrilebileceği fikrinden daha gerçekçi. Milyarlarca insanın hayatta kalabilmek için bir avuç patronun emrinde, uzun saatler, fazla mesailerle, en büyük lüksünün bir televizyon olduğu ve onun için de aylarca taksit ödemek zorunda kaldığı koşullarda yaşaması, sanki tarih boyunca hep varmış ve olacakmış gibi kabul edilebiliyor.

Neoliberal politikaların azılı savunucusu İngiltere eski Başbakan’ı Margaret Thatcher’ın ünlü sözü, kapitalizmin ideologları tarafından hâlâ mutlak bir gerçeklik olarak önümüze sürülüyor: Başka bir alternatif yok.

Oysa gerçek olan şey, yaşadığımız dünyanın rasyonel hiçbir tarafının olmadığı. 167.2 milyar liraya sahip olan Bill Gates bu dünyanın en zengin insanı. Ama içmek ve ellerini yıkamak için temiz suya erişemediği için bir yılda ölen 782 bin kişi de bu dünyanın parçasıydı. Steve Jobs’la Apple cihazları üreten Çinli işçiler arasındaki fark neydi? Jobs günde 16 saat aralıksız çalışan işçilerden daha mı çok çalışkandı da milyarder oldu? Veya Çinli işçilerin hatası, zengin olana kadar dayanamayıp yorgunluktan intihar edecek kadar sabırsız olmaları mı?

Böyle bir sistemde yaşamak çok rasyonel de sosyalizm mi ütopik?

Kapitalizm rasyonel olmadığı gibi sürdürülebilirliği de olmayan bir sistem. Ancak kapitalist üretim ilişkilerini paramparça etmeden de bu eşitsizlikten kurtulamayız. Bağımsız komünlerimizi kurmak ve yaşam biçimimizi değiştirmek, kapitalizmi reddeden ‘korunaklı’ alanlar yaratmak, sistemi parçalamak anlamına gelmiyor. Üstelik her gün üretim sürecinin parçası olmaya devam eden milyarlarca işçinin hayatı için de hiçbir anlam ifade etmiyor.

Başka bir dünya mümkün. Bill Gates’in ve şürekâsının zengin olmasını sağlayan ürünleri üreten işçilerin mücadelesiyle mümkün.

Meltem Oral

[email protected]

(Sosyalist İşçi)

Köşe yazarının diğer yazıları