Asgari ücret ve emekten yana bütçe mücadelesi

17.11.2021 - 15:25
Faruk Sevim
Haberi paylaş

Asgari ücret deyip geçmemek lazım. Asgari ücret işçi sınıfının yaşam koşullarında esaslı bir belirleyici. Bütçe ise egemen sınıfın önümüzdeki yıla ilişkin ekonomik politik eğilimlerini gösteren bir veriler bütünü. 

Türkiye’de 20 milyona yakın işçinin yarısı asgari ücret civarında bir gelire sahip. Diğer işçiler de en fazla asgari ücrete gelen zam oranı kadar ücretlerini yükseltebiliyorlar. 

Türk-İş Başkanı bu yılki asgari ücret konusunu şöyle özetledi: “45 yıldır asgari ücret belirleniyor, bu yıl 45 yıla bedel bir yıl olacak.”

Türkiye asgari ücrette Avrupa sonuncusu

Sene başında Türkiye’de 381 Euro olan net asgari ücret (2825 TL), son kur artışlarıyla 240 Euro’ya kadar geriledi. Dört yıl önce Türkiye’de net asgari ücret (530 euro), Avrupa Birliği’ndeki en düşük asgari ücret olan Bulgaristan’ın (210 euro) iki buçuk katından fazlaydı. Bugün ise Türkiye’de net asgari ücret 237 euro, Bulgaristan’da 310 euro. 

2008 sonrasında uzun yıllar ekonomik kriz yaşayan Yunanistan’da, 2016’da asgari ücret Türkiye’dekine yakındı (650 euro), şimdi 3,5 katı (910 euro).

Avrupa’da ve bütün dünyada son 10 yılda asgari ücret dolar ve euro cinsinden artarken, Türkiye’de yarı yarıya azaldı.

Türkiye’de ücretlerdeki genel düşüş, milli gelirin dağılımına da yansıdı: Ücretlilerin Milli Gelirden aldığı pay geçen yıl yüzde 37’den yüzde 33’e düştü. Köylülerin payı yüzde 20’den yüzde 17’ye düştü. Patronların payı ise yüzde 43’ten yüzde 50’ye yükseldi. Türkiye ekonomisi artık belirgin biçimde patronlar için çalışır hale geldi.

Bütçe sermayeye aktarılıyor

Eğitime, sağlığa, yatırıma, istihdama yeterli pay ayrılmayan 2022 bütçesinde en büyük pay yine sermayeye, patronlara aktarılıyor. Hükümet, 2022 bütçesinde vergi harcaması adı altında tam 336 Milyar TL’den vaz geçiyor. Söz konusu muafiyet, istisna, indirim ve teşvikler, patronlara aktarılıyor.

Savunma ve güvenliğe ayrılan bütçe örtülü ödenekler,  kayıtlara geçmeyen ‘gizli harcamalar’ hariç, 212 milyar lirayı buluyor. Faiz ödemelerine 240 milyar, hazine garantili projelerin ödemelerine 60 milyar ayrıldı. Yatırımlara ayrılan para ise sadece 58 milyar lira.

Asgari ücret 5 bin lira olmalı

Bütçe için DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’nin 14 Kasım’da Ankara’da yaptığı eylem önemli bir adım ama yetmez. Mutlaka tüm işçi örgütlerini ve toplumun bütçenin doğrudan muhatabı olan tüm kesimlerini kazanmak için kolları sıvamak lazım. 

Asgari ücret konusu da böyle. Asgari ücret alan, asgarinin altında ücret alan, asgari ücret nedeniyle ücretleri baskı altında olan milyonlarca kadın ve erkek işçinin şimdi eylem birliği zamanı. Bu iki konu tüm ezilenlerin ortak konusu.

Taleplerimizi her fırsatta dile getirelim: Asgari ücret 5 bin lira olsun. Asgari ücretten dolaylı, dolaysız tüm vergi ve kesintiler kaldırılsın. Vergiler patronlardan, zenginlerden alınsın. Eğitim ve sağlığa daha fazla bütçe ayrılsın.

Faruk Sevim

(Sosyalist İşçi)

Bültene kayıt ol