İşini kimler kaybeder?

​Batı’da yoksul olmak Türkiye’de yoksul olmaktan farklı bir şey değil.

Tek farkı, yoksulluğun etkilerini, eşitsizliği, gelir adaletsizliğini ve özellikle de Covid-19 salgınından kimlerin nasıl etkilendiğini Avrupa’nın ayrıntılı veriler ve rakamlarla biliyor olması. Bizim ise tahmin ediyor ama rakam veremiyor olmamız.

Veremiyoruz, çünkü bu bilgileri toplayan yok, rakamlar mevcut değil.

Devlet zaten ilgilenmiyor. İlgilense de, rakamları yayınlamıyor.

Yayınlayan olsa derhal ‘vatan haini’ suçlamasıyla karşılaşır.

Batı’da ise vatan hainliği yaygın!

Aslen Türkiye’ye, Türk lirasına filan saldırmakla meşguller tabii, ama arada zaman bulup kendi vatanlarına da hainlik ediyorlar.

İngiltere’de yeni yayınlanan bir rapora göre, ülkenin en düşük ücretli işçilerinin yaklaşık üçte biri salgın sonucunda işini kaybetmiş durumda.

Rapor, araştırmaya dahil edilen nüfusu her biri yüzde 20’lik beş gelir dilimine bölmüş. En alt yüzde 20’de üç kişiden biri işsiz; en üst gelirli yüzde 20’de on kişiden biri!

Ayrıca, işçi sınıfının salgından özellikle etkilenen özel bir kesimi var.

Kırk yıldır neoliberal ekonomik politikalar uygulanırken işverenler de mümkün olan her sektörde mümkün olan en çok sayıda işi esnek, sözleşmesiz, güvencesiz bir hâle getirmeye çabalıyor.

Örneğin, sıfır saat sözleşmeleri uyarınca işveren ay boyunca belli sayıda asgari iş saati garantilemek zorunda değil, buna karşılık çalışan da işverenin sunduğu her işi kabul etmek zorunda değil. Yani çalışan açısından hiçbir garantisi, avantajı, güvenliği olmayan, patron için ise sınırsız esneklik sağlayan bir sistem.

Verilere göre, yaklaşık bir milyon işçi (toplam işgücünün yüzde 3’ü) bu şekilde çalışıyor.

Rapora göre, salgın döneminde normal sözleşmeyle çalışan işçilerin yüzde 14’ü işsiz kalmışken, sıfır saat sözleşmeli işçilerin yüzde 28’i işini kaybetti.

Raporun en alt gelir diliminde olan işçiler arasında iki sektörün hemen hemen bütün işçileri yer alıyor: Perakende satış ve eğlence/dinlence/restoran.

Bunlardan ilkinde çalışanlar büyük ölçüde çalışmaya devam ediyor, ikincisinde çalışanların hepsi artık işsiz.

Pekiii, bizde durum nedir?

Dedim ya, bilemiyoruz.

Ama düşük gelirliler işsiz kalırken yüksek gelirlilerin çok daha az etkilendiği konusunda kuşkumuz olabilir mi?

Olamaz. Durum İngiltere ile aşağı yukarı aynıdır.

Tam aynı değil ama. Çünkü İngiltere hükümeti Ekim ayına kadar işini kaybeden herkesin ücretinin yüzde 80’ini ödüyor (ayda en fazla £2500 olmak kaydıyla).

Bu parayla geçinmek çok zordur. Ama aç da kalınmaz.

Bizim hükümet ne yapıyor?

Roni Margulies

[email protected]

(Sosyalist İşçi)

Köşe yazarının diğer yazıları