Portreler: Lev Sedov

Lev Sedov, 1906 yılında Rusya’nın St. Petersburg kentinde doğdu. St. Petersburg kenti henüz bir yıl öncesinde, Rusya’daki işçi sınıfının kendi iktidar organları olan sovyetleri yarattığı kentti. Sedov, bu devrimin içine doğdu. 1905 Devrimi’nde sovyetin liderliğini yapmış olan Lev Troçki ve Natalya Sedova’nın oğlu olarak dünyaya gelen Sedov’un hayatı devrimci mücadele içinde geçecekti. Sedov doğduğunda babası Troçki, devrime katılmış olmasından dolayı hapishanedeydi. 

1917 Ekim Devrimi’nden sonra Troçki’nin oğlu olarak ayrıcalıklı bir konumda görülmemek için 11 yaşında ailesinden ayrı yaşamaya başladı. Matematik alanında istisnai bir başarı gösteren Sedov, Yüksek Teknik Akademi’de okudu. 1923 yılına gelindiğinde Sedov artık devrimi savunmaya kendini adamış bir Marksist’ti. 1925 yılında evlendi ve bir çocuğu oldu. Sedov’un ilk gençliği Rusya’da bürokrasinin Josef Stalin öncülüğünde yükselişe geçtiği yıllara denk geliyordu ve bütün enerjisini bürokrasiye karşı Sol Muhalefet’in inşasına ve bu fikirlerin komünist gençliğe taşınmasına harcıyordu. 

1927 yılında Sol Muhalefet tasfiye edildi, Troçki ve Natalya Sedova, SSCB sınırları içindeki Kazakistan’a sürgüne gönderildi. Sedov, ailesini Moskova’da bırakarak babası ve annesiyle beraber Kazakistan’a gitmeye karar verdi. 22 yaşındayken Troçki’nin asistanlığını yapıyordu, sürekli polis gözetimi altındaki evden, Stalinizm muhaliflerine ulaşmak için bilgi-belge taşıma işi Sedov’undu. Ayrıca Rus Muhalefet Bülteni’nin editörlüğünü yapıyordu. 

1929 yılında Troçki, Sedova ve Sedov bu sefer SSCB’nin tamamen dışına, İstanbul’a sürüldü. 1931’de ailesinin teşvikiyle, okumak için Almanya’nın başkenti Berlin’e taşındı. Burada da Muhalefet Bülteni’nin editörlüğüne devam etti ve bir yandan Rusya içindeki muhaliflerle teması sürdürerek Muhalefet Bloku’nun oluşmasına yardımcı oldu. Muhalefet Bloku, Rusya’daki farklı muhalefet gruplarının bir araya gelişiyle oluşmuştu, içinde Zinovyev-Kamenev kanadından unsurların yanı sıra daha sonradan Stalinizm’in önemli parçası olmuş isimler de yer alıyordu. Bu blokun oluşmasında Sedov hayati rol üstlenmişti. Ancak SSCB gizli polisi (GPU) 1933 yılında bu girişimi fark etti ve pek çok üyesini cezalandırdı. 

1933 yılında Hitler’in Almanya’da iktidarı ele geçirmesinden hemen önce Sedov, Berlin’i terk ederek Paris’e gitmeyi başardı. Fransa yıllarında da hem aktif olarak oradaki sınıf mücadelesine katıldı, hem de Troçkist hareketin önemli bir militanı olarak faaliyet yürüttü. 

1936 Moskova Duruşmaları,  SSCB’deki rejimin devrime aktif katılan Bolşeviklerin tamamına yakınını tasfiyesine sahne oldu. Stalin öncülüğündeki bürokrasi aralarında eski müttefiklerinin de bulunduğu önemli isimleri uydurma gerekçelerle idam etti. Troçki ve Sedov, bu mahkemelerde gıyaplarında yargılandılar. Sedov aynı yıl kendi eseri olan Moskova Duruşmaları Üzerine Kızıl Kitap’ı yazdı.  

1939 yılında Sedov, apandisit hastalığı yaşadı, kimi kaynaklara göre bu sanıldığı gibi apandisit değil, bağırsak zehirlenmesiydi. Yanı başında çalışarak kendini Sedov’a bir dost ve yoldaş olarak kabul ettiren bir GPU ajanı olan Mark Zborowski tarafından Beyaz Rusların açtığı bir kliniğe yatırıldı. Ameliyattan sonra komplikasyonlar yaşayan Sedov’a müdahale edilmedi ve birkaç gün içinde hayatını kaybetti. Sedov, Troçki’nin oğlu olarak değil başlı başına bir devrimci Marksist olarak değerliydi ve ölümü Stalinizm’in eseriydi. 

Can Irmak Özinanır

(Sosyalist İşçi)