Sergio ve Sergei: Küba üzerine bir politik mizah
22.04.2018 - 14:30Özdeş Özbay, Ernesto Daranas'ın İstanbul Film Festivali'nde de gösterilen Sergio ve Sergei filmini Sosyalist İşçi gazetesine tanıttı.
Kübalı yönetmen Ernesto Daranas’ın İstanbul Film Festivali’nde gösterilen filmi Sergio ve Sergei görselliğinden anlatımına izleyiciyi muhteşem bir yolculuğa çıkarıyor. Film son derece zekice bir mizahla örülü.
2015 yılında Daranas’ın bir önceki filmi Conducta yine festivalde gösterilmişti. Uluslararası festivallerde birçok ödül alan film bir çocuğun gözünden Küba’nın eğitim sistemini, yoksulluğu gösteriyor ve gündelik hayat üzerinden Küba’daki rejimin eleştirisini yapıyordu. Yönetmenin diğer filmleri de Küba’daki yoksulluğu, eşitsizlikleri ve seks işçiliğini anlatarak ülke durumun eleştirisini yapıyor. Küba rejiminin muhaliflere yönelik sert tavrına rağmen Daranas’ın günlük yaşam üzerinden yaptığı eleştiriler, rejimin şu ana kadar baskı kurmasını engellemiş gibi duruyor.
Sergio ve Sergei filmi, Kübalı bir akademisyenin gözünden dünya tarihinin en önemli değişimlerinden birinin yaşandığı Soğuk Savaş’ın sonunu anlatıyor. Felsefe profesörü Sergio Moskova’da marksizm eğitimi aldıktan sonra ülkesinde akademisyenlik yapmaktadır. Fakat aynı zamanda amatör bir telsiz tutkunudur. Dünya ile bağlantısı olmayan Küba’da ancak telsiz sahibi olanlar dış dünya ile sıkı bir kontrol altında da olsa bağlantı kurabilmektedir.
Sergio’nun Amerikalı bir gazeteci arkadaşı vardır ve telsiz onların tek bağlantısıdır. Nixon döneminin gizli politikaları üzerine kitaplar yazan bu gazeteci Sergio’ya gelişmiş bir telsiz gönderir. Kübalı güvenlik görevlileri kargoyu ele geçirerek Sergio’yu sorgular. Fakat sonunda kargosunu teslim ederler. Bu teslime izin verilmesinin sebebi onu dinleyerek Amerikalı gazeteci arasındaki bağı çözebilmektir.
Film bu andan itibaren hareketlenmeye başlıyor. Sergio, üniversitedeki derslerinden sonra telsizi başında sohbet edebileceği kişileri ararken inanılmaz bir sürpriz yaşıyor. SSCB’nin uzay istasyonu olan MİR’de bulunan kozmonot Sergey ile tesadüfen iletişime geçiyor. Sergey “komünist” bir rejim tarafından uzaya gönderilmiştir ancak artık rejim yıkılmıştır. Başarabilirse yeni kurulan Rusya Federasyonu’na dönecektir. Ama rejim çöktüğü için memurların maaşları ödenemez duruma gelir. Sergey uzayda kalmıştır. Sergio ile Sergey telsiz sayesinde sohbet ederler ve Sergio onu kurtarmak için Amerikalı arkadaşına da durumu anlatmaktadır. Tüm sohbetler ise rejim tarafından dinlenmektedir.
Filmin arka planında Küba'da ekonomik hayatın işçiler açısından ne kadar zor olduğu gösteriliyor. Sergio'nun dindar annesinin politikaya olan mesafesi aslında rejime yönelik bir tepki. Eşi ise rejime destek verip hep iyi günler göreceklerini bekleyen politik birisi olarak hayatını geçirmiş. Ancak anne onu “hep hayal perestti” diye anlatıyor. Sergio'ya da babasına benzediğini söylüyor. Hatta Moskova'ya Marksizm felsefesi okumaya gittiğinde babasına dönüp "aç kalmaya hazır olmalı" dediğini söylüyor.
Sovyetler dağıldıktan sonra ekonomik olarak Sovyet desteğine bağımlı olan Küba'da maaşlar ödenemez hale geliyor. Karaborsa artıyor. İnsanlar ülkeyi terk etmek için kaçak botlarla Miami sahillerine geçmeye çalışıyor. Sergio dahi akademisyen maaşı ödenmediği için kaçak içki üretimine girişiyor. Bir seferlik bir satıştan bile bir yıllık maaşından daha fazla gelir elde ediyor. Aslında tüm bu arka plan bize Küba'da işçi sınıfının iktidar olmadığını, ülkede bir devlet kapitalizminin hakim olduğunu gösteriyor.
Sıradan insanların hikayesi olan filmde parti ve bürokrasi bir tür komedi unsuru olarak yer alıyor. Sergio'yu takip eden muhbir ve bağlı olduğu memur komplocu fikirleri ile gerçeklerden kopuk, rasyonal olmayan karakterler olarak işlenmiş.
Filmin son sahneleri ise muhteşem bir ironi içeriyor. MİR'de mahsur kalan Sergey, NASA'nın kendisini indirme teklifi üzerine Yeltsin'in dikkatini çekebiliyor. Bir milliyetçi gururla Yeltsin NASA'nın teklifini reddedip Sergey'in dünyaya getirilmesi emrini veriyor. Ancak Rusya ekonomik kriz içerisinde olduğundan operasyon için sponsor alınıyor. O sponsor da Coca Cola. Dünyaya indirilmesine karşılık olarak Sergey kendisini kurtarmaya gelen mekikteki kolaları içerek poz veriyor. Bu sırada MİR'de hâlâ SSCB bayrağı, Sergey'in uzay kıyafetinde ise SSCB flaması var.
Özdeş Özbay
(Sosyalist İşçi)