Ölümsüz antifaşist roman: Fontamara

Otoriter rejimler ve aşırı sağ rüzgarların dünyasında, faşist partiler ayrı bir bela.

20. yüzyılın ilk feci deneyinin yaşandığı ve faşizm teriminin doğduğu İtalya’nın Başbakanı Giorgia Meloni, diktatör Mussolini’nin devamcısı olan bir partide yetişmiş biri. Lideri olduğu İtalya Kardeşliği adlı parti ve koalisyon ortağı Kuzey Ligi, son 20 yılda ülkede yaşanan siyasi krizlerle güç kazanmış birbirinden berbat iki faşist parti.

Faşizmin yükselişi her zaman ve her yerde önlenebilirdir. Ayrıca faşistlerin mutlak iktidarı (ki parlamenter/yasal yöntemler bu amaçlarına giden birer araçtır) direnişle yenilebilir.

Ünlü antifaşist İtalyan romancı Ignazio Silone’nin başyapıtı olan Fontamara, 1933’te yayınlandı. İspanya İç Savaşı’nın arifesinde, Almanya’da Naziler iktidara geldikten birkaç ay sonra yayınlanan roman, birçok dile çevrildi ve o dönem 7 milyon adet satışa ulaşarak popüler oldu.

Faşist lider Mussolini 1922’de iktidara geldi ve 1945’te partizanlar tarafından bacağından asılana kadar İtalya’yı demir yumrukla yönetti. Fakat iktidarının başından itibaren kendisi ve partisine karşı aşağıdan bir direniş de gelişti.

Fontamara, Abruzzo bölgesindeki Marsica’da kurgusal bir köydür. Taşranın ücrasında, fakirlik diz boyudur ve köylüler, şehirde yaşanan, faşizmin yükselişi gibi olağanüstü bir değişiklikten bile habersizdir. Fakat bir kişi kısa sürede bölgenin en zengini haline gelir. Roman bu kişi şahsında faşist rejimin doğası, yozlaşma, güç ve iktidar ilişkilerini konu edinir. Yüzyıllardır yaşamak için her gün saatlerce çalışmak zorunda olan yoksul köylüler, böylelikle faşizm ve sosyalizm gibi tarihin zıt siyasi hareketleriyle tanışır.

Silone, 1921'de İtalyan Komünist Partisi’nin (PCI) kurucu üyelerinden biriydi. Silone, Ulusal Faşist Parti’nin yönetimi sırasında partinin gizli liderlerinden biri oldu. Kardeşi komünist olmadığı halde tutuklandı ve 1931’de hapishanede işkenceyle öldürüldü.

Fontamara mücadelenin romanıdır ve anti-faşistler sonunda kazanacaktır. Bugün de kazanabiliriz.

Bu tarihi romanı, cumhuriyet tarihinin ilk faili meçhul cinayetiyle öldürülen Sabahattin Ali’nin eşsiz çevirisiyle okuyabilirsiniz.