Bir kadın hayatının ortalama yedi yılını regl olarak geçiriyor. Yaşamı boyunca 12 binden fazla ped veya tampon kullanıyor.
Regl, rahimde endometrium tabakasının soyularak kanama ile atılmasıdır. Eğer gebelik oluşmazsa, aynı olay her ay kendini tekrarlayarak devam eder. Yani zorunlu bir durumdur. Ped kullanmak zorunlu bir ihtiyaçtır. Ama devletler bunu lüks bir ihtiyaç olarak görüyor.
Dünyanın birçok ülkesinde kadınların mücadelesiyle hijyenik ped ve tamponlara uygulanan vergiler ya düşürüldü ya da kaldırıldı.
Tampon vergisine hayır!
İki yıl önce İngiltere'de Laura Corydon adlı bir kadın imza kampanyası başlattı. Şöyle diyordu: "Devlet deve kuşu, kanguru ve timsah eti gibi egzotik etlerden ya da helikopter satın alanlardan vergi almıyor. O zaman neden hijyen ürünlerinden vergi alıyor? O etleri yemek de helikoptere binmek de bir seçim. Hem de lüks bir seçim. Hijyenik ped ve tampon gibi ürünlerin olmaması kadınlar için hayal edilemez bir şey. Aksi birçok sağlık sorununa davetiye çıkartmak demek. Dolayısıyla bu vergilendirilecek bir lüks değildir."
Hijyenik ped ve tamponlara uygulanan vergilerin kaldırılması için başlatılan bu kampanyaya 300 binden fazla kişi imza verdi. İngiltere'de 15 sene önce yüzde 17.5 olan vergi oranı, yüzde 5,5'e düşürüldü. Ancak kadınlar meselenin peşini bırakmayıp ‘tampon vergisine son ver’ kampanyası yaptı.
- Kanada'da Tampon Vergisine Hayır kampanyası sonucu yüzde 5'lik vergi kaldırıldı.
- Fransa'da tampon ve hijyen ürünlerinden yüzde 20 vergi alınıyordu. Gazlı içeceklerden alınan vergi ise yüzde 5’ti. Mecliste yapılan bir oylamada, tamponun birincil ihtiyaç sayılması ve yüzde 5,5 oranında vergilendirilmesi teklifi hükümet tarafından reddedildi. Kadın aktivistler, üzerlerine ketçap sıkılmış pedleri parlamento etrafını çeviren demirlere asarak protesto etti. Pek çok eylem yaparak vergiyi yüzde 5,5 'e düşürttüler.
- İskoçya ise genç kızların hijyen ürünlerini karşılama kararı aldı. Okullarda bedava hijyen ürünü dağıtılıyor.
- İrlanda'da vergi uygulanmıyor fakat kadınların yarısından çoğu hijyen ürünü alamıyor. Açlık sınırında yaşayan kadınlar ve evsiz kadınlar, yemek yemekle hijyen ürünü almak arasında seçim yapmak zorunda kalıyor.
- ABD’de bazı eyaletlerde vergi kaldırıldı. Diğer eyaletlerde yasa tasarıları gündeme alındı.
Türkiye'de yüksek vergilendirme
Türkiye’de devlet, hijyenik koruma ürünlerini birincil ihtiyaç saymıyor.
Viagra'dan yüzde 8 KDV alan devlet, ped ve tamponları yüzde 18 vergilendiriyor.
Hapisteki Kadın Ağı, cezaevlerinde hijyen ürünlerine ücretsiz erişim için kampanya yapıyor. CHP milletvekili Seda Kadıgil de hijyen ürünlerinde vergi oranlarının düşürülmesi için TBMM'ye kanun teklifi verdi.
Ne istiyoruz?
Regl olduğumuz için vergi ödemek istemiyoruz.
Birincil ihtiyaçlar, şirketlerin kâr malzemesi olamaz.
Vücudumuza zarar vermeyen maddelerden üretilmiş ped ve tamponu parasız istiyoruz.
Aynur Karaş
(Sosyalist İşçi)