Sermayenin 'rasyonalitesi' işçiye yoksulluk dayatması

Temmuz ayında asgari ücrete yapılan artış, daha işçinin cebine girmeden eridi. Merkez Bankası raporu, milyonlarca emekçinin yoksullukta eşitlendiğini ortaya koydu.

İktidar ve patron örgütlerinin hegemonyası altındaki Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2023 ikinci yarısında geçerli olacak asgari ücreti yüzde 34 oranında artırarak 8 bin 506 liradan 11 bin 402 liraya yükseltmişti.  

Türk-İş'in Temmuz ayı temel ürün fiyatlarına dayalı araştırmasına göre zorunlu gıda harcamaları 11 bin 658 TL'ye çıktı. Yani asgari ücret hemen açlık sınırının altında kaldı.

Gıda harcamalarına ek olarak kira, faturalar, ulaşım vb gibi temel masrafların tutarı da 28 bin liraya ulaştı. Böylece bir hanede iki asgari ücretli çalışsa bile yoksullluk aşılamaz halini korudu.

Bir başka hesaplamayı Ekonomim yazarı Hüseyin Gökçe yaptı. Asgari ücretteki artışa paralel olarak birçok mal ve hizmete fahiş zamlar yapıldı. Buna kurdaki artış eşlik ettikten sonra şu manzara ortaya çıktı:

"...asgari ücret, daha işçilerin cebine girmeden, dolar kurundaki artış sebebiyle 60 dolar birden gerileyerek 422,9 dolara düşmesi (kur 26,96 liradan hesaplanmıştır).

Başka bir ifade ile belirlendiği tarihteki kurla 482 dolar olan asgari ücret, işçinin cebine 60 dolar daha eksik olarak 422,9 dolar olarak girecek. Yani dolar cinsinden yüzde 12,25 erimiş olacak."

Merkez Bankası'nın itirafı

Asgari ücret, normalde en düşük ücret olmalı ve bu alt seviyede çalışanların bir azınlık olması beklenir. Türkiye kapitalizmi ise yaygın emek sömürüsünü asgari ücret dayatmasıyla sürdürürken, bu miktar ortalama ücret olarak tutuluyor.

Merkez Bankası'nın hazırladığı raporda göre işkollarına göre asgari ücretle çalışanların oranı şöyle sıralandı:  Genel sanayide 50.4, giyimde 70, gıdada 67.1, turizmde 73, inşaatta 71.4. Yani işçilerin ezici çoğunluğu asgari ücretle çalıştırılıyor.

Söylenti

Öte yandan iki yıldır yapılan ara artışların sona ereceği, asgari ücretin yılda bir kez saptanacağı ileri sürüldü.

Piyasaya yanlıları Merkez Bankası'na yapılan atamaları alkışlıyor. Fakat "yeni" ekonomi yönetimi, eskisi gibi enflasyon silahını işçilerden patronlara gelir transferi yapmak için kullanırken ücretleri diplerde tutmak istiyor ki bu iktidarın temel politikasıdır.