Bursa Su Kolektifi: Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi derhal uygulansın!

Bursa Su Kolektifi, İŞKUR önünde eylem yaptı. Aktivistler, mevsimlik çalışan Kürt, Roman ve Arap işçilerin yaşadıkları sorunlara dikkat çekti.

Mevsimlik işçiler, tarımın yükünü sırtında taşıyor. Buna rağmen hakları uygulanmıyor.

Bursa Su Kolektifi, İŞKUR önünde yaptığı basın açıklamasında yaşananları şöyle duyurdu:

► "Daha 2 hafta önce Hatay Erzin’de narenciye toplama ve paketleme işinde çalışan iki kız çocuk işçiyi kaybettik. Fidan Tunç, 14 yaşındaydı ve her yıl ailesiyle birlikte narenciye toplamak için Şanlıurfa’nın Suruç İlçesi'nden geliyordu. Fidan, narenciye bahçesinde çalışırken kaybolmasının ardından birkaç gün sonra başka bir bahçede ölü olarak bulundu. Dicle Nur Selçuk da 14 yaşındaydı. Diyarbakır’ın Dicle İlçesi’nden ailesiyle çalışmaya gelmişti. Mevsimlik işçi olarak çalıştığı narenciye fabrikasında saat 22.00 civarında meyve paketlerken kıyafetini makineye kaptırması sonucu hayatını kaybetti.

Oysa Türkiye’de 14 yaş altı çocukların kanunen çalıştırılması yasaktır. TÜİK verilerine göre bir ekonomik faaliyette çalışan 5-17 yaş bu yaş grubunda çocuk işçiliğinin mevsimsel olarak en az olduğu Ekim-Aralık aylarında yapılan anketlere göre 720 bin olduğunu açıklamıştır. Yine İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi son on yılda 15 yaş ve altında çalışan en az 211, 15-17 yaş grubunda ise 405 olmak üzere en az 616 çocuğun çalışırken hayatını kaybettiğini tespit etmiştir."

► "Ekim ayının başında Bursa Su Kolektifi olarak Yenişehir İlçesi’nde bir kaç noktadaki çadır alanlarında kalan mülteci ve mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarını yerinde görmek ve sorunlarını tespit etmek için bir ziyaret gerçekleştirdik. Kadın, çocuk ve erkek işçilerle konuştuğumuzda “Bir dokunduk, bin ah işittik” Mevsimlik tarım işçileri kendilerine gösterilen alanda, naylon örtüler altında, adına çadır denilen mekânlarda yaşam mücadelesi vermektedirler. Bu alanlarda işçiler temizlik ve mutfak ihtiyaçlarını çok ilkel şartlarda gidermeye çalışmakta, temiz suya erişebilmek için kadınlar çadırlara suyu tarım zehirleri bidonları ile taşımakta, çocuklar tuvalet olarak kullanılan çukurların etrafında oyun oynamaktadır."

Çözüm önerileri ve talepler

► "Oysa 2017 yılında çıkarılan Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi ile mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının giderilmesine yönelik ilgili kurumları, kuruluşları görevlendirilmiş ve evrensel yaşam, çalışma koşulları için sorumluluklarını belirlemiştir. Bu genelge ile yapılması gerekenlere dair dilekçelerimizi de basın açıklamamızın sonrasında önünde bulunduğumuz Türkiye İş Kurumu Bursa İl Müdürlüğü’ne vereceğiz. Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı gibi bakanlıklar bunlardan bazılarıdır.

Bu kurumlar mevsimlik tarım işçilerinin yoğun olarak çalıştığı yerlerde; eğitim ve sosyal faaliyetleri ile işçilerin temel ihtiyaçlarını giderebilecekleri ortak kullanım alanları olan iklim şartlarına uyumlu, emniyetli, ekonomik, estetik ve fonksiyonel, prefabrike, betonarme ya da çelik iskeletli, yeterli büyüklükte binalar, doğa olaylarından etkilenmeyecek sağlıklı alt ve üst yapısı, elektrik, su ve kanalizasyonu bulunan barınma alanları, içme, kullanma suyu ve çevre sağlığı, eğitim, sağlık, ulaşım, güvenlik, sosyal hizmetleri gibi konular ile tarım aracılığı, sosyal güvenlik ve çocuk işçiliğiyle mücadele konularından sorumludurlar.

O nedenle Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi acilen uygulanmalıdır!"

► "Hiçbir sosyal güvenceleri olmayan mevsimlik tarım işçileri geçen sene brüt 130 TL. yevmiye (gündelik) ile çalışırken bu sene brüt 220 TL. alıyorlar. Neden mi brüt? Evet, hiçbir sosyal güvence yok, kayıt dışı bir piyasa dolayısı ile devlet vergisi yok, fakat işçi çavuşlarının büyük haraç kesintileri var. 220 TL’den ellerine geçen net ücret 160-170 TL. Her gün kesilen yol ücreti ve çavuş payı adı altındaki haraçlar. Son 5 yılda yöredeki yurttaşların tespiti ile her biri servet sahibi olan, lüks arabalara binen, artık işçi çadırlarında konaklamayan işçi çavuşlarının bir de elektrik, su parası adı altında topladıkları toplu haraçlar var. İşçilerin sarfiyatlarını hiçbir şekilde öğrenemedikleri itiraz ettikleri durumda elektriksiz kaldıkları toplu haraçlar.

Oysa bakınız İŞKUR ile sözleşme yapmak zorunda olan dayıbaşları için yürürlükte bulunan Tarım İş Aracılığı Yönetmeliği 11. maddesinin 1. fıkrasındaki bentler, aracılık yapmak üzere izin verilen gerçek veya tüzel kişilerin; işçilerden değil işverenden ücret almayacaklarını, işçilerin, konaklama yeri ile işyeri arasında uygun araçlarla güvenilir bir şekilde ulaşımının sağlanması hususunda işverenle birlikte doğrudan kontrol ve gözetim yapacaklarını, ücretlerin kararlaştırılan ödeme biçimine göre işverence  her işçinin kendisine ödenmesini sağlayacaklarını, işçilerin günlük brüt kazançlarının 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. maddesinde belirtilen asgari ücretin altında olmayacağını, işçilerin barınma yerlerini, yeme ve yatma durumlarını sağlığa ve barınma koşullarına uygun biçimde sağlamak için mahalli mülki idare amirlikleri nezdinde gerekli başvuruları yaparak takip etmeyi kabul ve taahhüt ederler yükümlülüklerini içerir.

Basın açıklamamızdan sonra İŞKUR’a vereceğimiz bilgi edinme dilekçelerimiz ile bölgemizde sona eren mevsimlik tarım işçiliği 2022 yılı sezonu boyunca yapılan uygulamalar ve denetimlere ilişkin sorularımızı yönelteceğiz ve konunun sürekli takipçisi olacağız.

Mevsimlik Tarım İşçilerinin yaşadıkları çok ağır sömürünün ve yaşam şartlarındaki tüm olumsuzlukların giderilmesi yolunda Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi’nde görevlendirilen kamu kurum ve kuruluşlarınca acilen genelgenin uygulanmasını ve 2023 yılı sezonunda kurumların sorumluluklarını yerine getirmelerini talep ediyoruz."