Mimarlar Odası: Denetlenmeyen 7,4 milyon konut risk altında

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası, 6 Şubat’ta yaşanan ve 10 kentte yıkıma neden olan depremlere ilişkin rapor açıkladı. 89 sayfalık raporun “Sonuç ve değerlendirmeler” başlıklı bölümünde 2018’de iktidar tarafından çıkarılan imar affının kapsamına ilişkin verilere yer verildi. Rapora göre imar affı yoluyla 7 milyon 393 bin konut imar affından yararlandı.

2018 yılında ilan edilen imar affına ilişkin şu veriler sıralandı: “3 milyon 119 bin 947 kaçak ve imara aykırı yapıya kullanma izni verilmiştir. Yapı güvenliği olmayan, planlama, mimarlık ve mühendislik süreçlerinden geçmemiş, toplam 7 milyon 393 bin 413 bağımsız bölüme belge düzenlenmiştir.”

Kaçak yapılara yapı kayıt belgesi verilen illerin başında İstanbul’un geldiğine dikkat çekilen raporda depremde yıkım yaşanan illere dair ise şu bilgiler paylaşıldı: 

“Depremlerin etkilediği 10 ilde; imar affı kapsamında 290 bin 929 yapı kayıt belgesi düzenlenmiş; yurttaşların imar kurallarına aykırı, kaçak ve deprem dayanıklılığı denetlenmemiş olan yapılarda yaşamaları teşvik edilmiştir. 

Mevcut yapı stokunun yüzde 60’ı mimarlık ve mühendislik hizmeti almamıştır. 10 milyonun üzerinde sağlıksız ve afetlere karşı dayanıksız yapı olmasına karşın; 2012 yılından bugüne kadar yalnızca 213 bin yapı için riskli yapı tespiti yapılmıştır.”

Raporda, “Kentsel alanlarda yaşanan yapısal hasarların başlıca nedenleri geçmişte yaşanan deprem hasarlarına benzer” denildi ve bazıları şöyle sıralandı:

• Afet verileri dikkate alınmaksızın imar planları yapılması
• İmar affı yoluyla kaçak yapılaşmanın teşvik edilmesi
• Tarım arazilerinin yapılaşmaya açılması
• Nitelikli mimarlık, mühendislik hizmetlerinin yapı denetim sürecinden dışlanması
• Mesleki uzmanlık alanlarında teknik eleman yetersizliği ve denetim eksikliği
• Yapının yüküne uygun olmayan zeminlerde inşaat yapılması
• Zemin sıvılaşması
• Düşük beton kalitesi
• Bitişik yapı düzeninde gerekli düzenlemelerin yapılmaması nedeniyle çekiçleme etkisinin ortaya çıkması