İflasın eşiğinde: CDS 900’ü geçti

Türkiye'nin kredi iflas riskini gösteren CDS primi yeni bir rekora daha imza attı. Derinleşen ekonomik krize bağlı artan CDS, 900 puanı geçti. Öngörülere göre Türkiye'nin CDS primi iki yıl daha 900 ‘ün üzerinde seyredecek. CDS, hafta başında 837 puanı aşarak son 19 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı.

CDS primi bir ülkenin dış borçlanmasındaki en önemli göstergelerden birisi. CDS, aslında bir çeşit sigortalama işlemi. Herhangi bir ülkeye veya şirkete borç verenlerin, o borcun geri ödenmemesi ihtimaline karşı aldığı sigorta poliçesine CDS deniyor.

Ülke CDS priminin yükselmesine iç ve dış nedenler yol açıyor. Koronavirüs salgını, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve yükselen enerji fiyatları dış nedenlere örnek olarak verilebilir. İç nedenler ise enflasyonun yükselmesi, dış borçların artması, kurların yükselmesi olarak sıralanabilir. 

Dış nedenler konusunda yapılabilecek şeyler sınırlı olmasına rağmen iç nedenleri yönetmek mümkün, ancak Türkiye ekonomisinde iç nedenler de yönetilemez durumda. CDS primi 2018 yılından beri yükseliyor.

Yüksek CDS nedeniyle borç alma koşullarının kötüleşmesi döviz temininde sıkıntılara, kredi döviz borçlarının ödenememesine yol açar. O durumda ülke ekonomisi iflas etmiş olur.

İflas eden ekonomilerde sorunun halka yansıma biçimi, dövizle temin edilen malların sağlanamaması demektir. Yani Türkiye için yakıt, elektrik, ekmek bulunamaması demektir.

Diğer ülkelerin CDS primleri

CDS primi 300 baz puanın üzerindeki ülkeler aşırı kırılgan ekonomiye sahip olarak değerlendiriliyor.

Örneğin 13 Haziran 2022 itibariyle Hollanda'nın CDS primi 10,7; İngiltere'nin 11; Amerika Birleşik Devletleri'nin 16,1 olurken 2010 yılında iflasın eşiğine gelen  Yunanistan'ın risk primi 179,7  oldu.

Ekonomileri daha kırılgan olarak kabul edilen yükselen ekonomilerden Çin'in CDS primi 76,4, Meksika'nın 114,5 ve Brezilya'nın 254 seviyesinde.