Askeri gerilimler ve silahlanma yarışı hızlanıyor

Son yıllardaki jeopolitik gerilimlerin sonucu olarak, özellikle Suriye, Libya, Kafkaslar, Ortadoğu ve Pasifik bölgesindeki askeri çatışma riskleri önemli ölçüde artıyor. Bu durum karşısında söz konusu gerilimlerin tarafı olan ülkelerin silahlanma ve bölgesel savaş risklerine karşı askeri tedbir çabaları da hızla artıyor.

Avrupa’nın önde gelen 20 ülke liderinin katıldığı, 27 Şubat günü Paris’te gerçekleşen toplantının ardından, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un yaptığı açıklamalar, askeri çatışma risklerinin geldiği boyutu gözler önüne sermesi açısından dikkat çekici bir örnek teşkil ediyor. Macron’un, toplantıda ortak bir karar alınmamasına rağmen, yaptığı basın açıklamasında Ukrayna’nın Rusya’ya karşı kazanmasına destek olmak üzere Avrupa’nın birliklerini gönderme olasılığından bahsetmesi, bir anda NATO-Rusya savaşına yönelik spekülasyonlara ve tepkilere yol açtı.

Kremlin, Macron’un açıklamalarına hızla tepki vererek, “Avrupalı NATO üyelerinin savaşmak üzere Ukrayna’ya asker göndermesi durumunda, Rusya ile ABD liderliğindeki NATO ittifakı arasında bir çatışmanın kaçınılmaz olacağı” konusunda uyarıda bulunurken, ardından Putin, “Ulusa Sesleniş” konuşması sırasında, Batı’nın askeri müdahalesinin “nükleer bir tırmanışa yol açabileceği” uyarısında bulundu. Bu uyarıların ardından, ABD, Almanya, Polonya, Finlandiya ve İsveç, Macron’un açıklamalarıyla aralarına mesafe koyan açıklamalar yaptı.

Macron’un bu çıkışının, basit bir gaf veya dil sürçmesi olarak yorumlanması açık ki naiflik olur. Bu çıkışı daha ziyade, bölgesel çatışmaların nasıl hızla küresel boyuttaki bir savaşa evrilebileceğine dair bir uyarı olarak yorumlamak gerekiyor. Nitekim, Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, geçtiğimiz günlerde, “Avrupa’nın savunma sanayisini güçlendirmenin zamanı geldi,” şeklinde bir açıklama yaptı. 

Bu doğrultuda silahlanma çabaları hızla artıyor. Geçtiğimiz günlerde Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan Uluslararası Silah Transferi Eğilimleri raporuna göre, Avrupa’nın 2019-2023 yıllarını kapsayan dönemde büyük boyutlu silah ithalatı, 2014-2018 dönemine göre yüzde 94 oranında artış gösterdi. Aynı dönemde en çok silah ihraç eden ilk beş ülke arasında ABD başı çekerken, Fransa, Rusya, Çin ve Almanya’dan oluşan beş ülkenin küresel silah satışları içindeki payı toplam yüzde 75,4 oldu.