Tarihi bir günün notları: 'Soykırımı durdurun'

Güney Afrika'nın İsrail'e karşı açtığı soykırım davası Lahey'de başladı. Dışarıda Filistin halkıyla dayanışanlar, içeride işgal ve savaş suçlarının hesabını soranlar vardı.

Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Adalet Divanı'nda tarihi duruşmalar başladı.

İsrail'in Gazze'deki eylemlerinin aleni bir soykırım olduğunu 84 sayfalık sağlam ve delillendirilmiş bir şekilde dile getiren ve davayı açan, apartheid rejimini mücadeleyle yıkan Güney Afrika oldu.

Filistinliler duruşmadan önceki akşam, soykırım davasına destek için işgal altındaki Batı Şeria'daki Ramallah kentindeki Nelson Mandela Meydanı'nda toplandı. Gazze'deki birçok insanın kulağı ve kalbi Lahey'deydi. Fakat İsrail, gün boyunca saldırılarına devam etti.

Lahey'de mahkemenin bulunduğu Barış Sarayı önünde toplanan birçok ülkeden işgal karşıtı eylemciler Gazze'deki katliamı protesto etti. Davanın sürdüğü salonda dışarıdan gelen slogan sesleri duyuldu: "Durdurun, soykırımı durdurun", "Hepimiz Filistinliyiz", "İsrail'i boykot edin..."

El Cezire muhabirlerinin duruşmanın ilk gününde yaşananlara dair notları şöyle:

► Kayıt memuru Güney Afrika'nın İsrail'e karşı açtığı davanın içeriğini okudu:

"Başlıca madde, İsrail'in Gazze'deki askeri operasyonlarını derhal durdurması gerektiğidir.

İsrail saldırılarında 7 Ekim'den bu yana 23 binden fazla Filistinlinin öldürüldüğünü ve yaklaşık 60.000 Filistinlinin yaralandığını hatırlatalım."

► Güney Afrika'nın Hollanda büyükelçisi söz aldı. Vusimuzi Madonsela konuşmasına şöyle başladı:

“Güney Afrika, 1948'den bu yana İsrail'in sömürgeleştirme yoluyla Filistin halkının devam eden Nakba'sını tanıdı.”

“Güney Afrika, İsrail Devleti'nin soykırım eylemleri ve kararlarının 1948'den bu yana Filistin halkına karşı gerçekleştirilen yasadışı eylemler dizisinin bir parçasını oluşturduğunu kabul ediyor."

"Başvuru, İsrail'in soykırım eylemlerini ve buna verilen izinleri, 75 yıllık apartheid, 56 yıllık işgal ve Gazze Şeridi'ne uyguladığı 16 yıllık kuşatma bağlamında daha geniş bir çerçeveye oturtuyor.”

►Güney Afrika Adalet Bakanı Ronald Lamola davanın açılış konuşmasını yaptı:

“Filistin halkına elimizi uzatırken, bunu insanlığın bir parçası olduğumuzun bilinciyle yapıyoruz. Bunlar kurucu başkanımız Nelson Mandela'nın sözleriydi; Güney Afrika, 1998'de Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme'ye bu ruhla katıldı."

“Sözleşmenin taraflarından biri olarak bu mahkemeye bu ruhla yaklaşıyoruz. Bu herkese, Filistin halkına ve İsraillilere verilmiş bir taahhüttür.”

“Filistin ve İsrail'deki şiddet ile yıkım 7 Ekim 2023'te başlamadı. Filistinliler, 76 yıldır, bu yana her gün sistematik baskı ve şiddete maruz kalıyor."

"İsrail, Gazze Şeridi'nde 2004'ten bu yana hava sahası, karasuları, kara geçişleri, su, elektrik ve sivil altyapının yanı sıra kilit hükümet işlevleri üzerinde kontrol uygulamaya devam ediyor."

“Bir devletin topraklarına yapılan hiçbir silahlı saldırı, ne kadar ciddi olursa olsun, vahşet suçlarını içeren bir saldırı bile, ister hukuk ister ahlak meselesi olsun, sözleşme ihlallerine gerekçe veya savunma sağlayamaz."

“İsrail'in 7 Ekim saldırısına verdiği yanıt bu çizgiyi aştı ve sözleşmenin ihlal edilmesine yol açtı.”

“Bu tür kanıtlarla karşı karşıya kalan ve Sözleşme'nin 1. maddesinde yer alan soykırımı önlemek için elimizden geleni yapma görevimiz karşısında Güney Afrika hükümeti bu davayı başlattı."

► Güney Afrika'nın davasını temsil eden avukatlardan Adila Hassim söz aldı:

"Bu, Soykırım Sözleşmesi'nin önsözünde ifade edildiği gibi, ortak insanlığımızın özünü vurgulayan bir davadır."

“Güney Afrika, İsrail'in soykırım tanımına giren eylemlerde bulunarak sözleşmenin 2. maddesini ihlal ettiğini ileri sürüyor. Eylemler, soykırım sonucunun çıkarılabileceği sistematik davranış kalıplarını gösteriyor.”

Hassim, "çoğunlukla kimliği belirlenemeyen" cesetlerin gömüldüğü toplu mezarların fotoğraflarını gösterirken, "ilk soykırım eyleminin Gazze'deki Filistinlilerin toplu öldürülmesi olduğunu" söyleyerek devam etti:

“İsrail haftada 6 bin bomba atıyordu. Güvenli olduğunu söylediği güney Gazze'ye en az 200 kez 907 kglik bomba attı."

"Hiç kimse bağışlanmadı. Yeni doğmuş bebekler bile. Birleşmiş Milletler (BM) yöneticileri burayı çocuklar için bir mezarlık olarak tanımladı.”

Salona gösterilen Gazze haritasına dikkat çeken Haşim şu noktaları sıraladı:

• Gazze, İsrail'in 1967'den bu yana işgal ettiği Filistin topraklarını oluşturan iki bölgeden biri.
• Yaklaşık 365 kilometrekarelik dar bir şerittir.
• İsrail, hava sahası, karasuları, kara geçişleri, su, elektrik ve elektromanyetik alan ile Gazze'deki bazı altyapıların yanı sıra temel hükümet işlevleri üzerinde kontrol uygulamaya devam ediyor.
• İsrail'in yalnızca iki geçiş noktasını işletmesi nedeniyle Gazze'ye hava ve deniz yoluyla giriş-çıkış yasaktır.
• Dünyanın en yoğun nüfuslu yerlerinden biri olan Gazze'de neredeyse yarısı çocuk olmak üzere yaklaşık 2,3 milyon Filistinli yaşıyor.
• İsrail'in Gazze'deki Filistinlilere ciddi bedensel ve zihinsel zarar vermesi Soykırım Sözleşmesi'nin 2B Maddesini ihlal etmektedir.
• İsrail'in saldırıları, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 60 bine yakın Filistinlinin yaralanmasına ve sakat kalmasına neden oldu. Bütün bunlar sağlık sisteminin neredeyse çöktüğü koşullarda oldu.
• Aralarında çocukların da bulunduğu çok sayıda Filistinli sivil tutuklanıyor, gözleri bağlanıyor, zorla soyundurulup kamyonlara yükleniyor ve bilinmeyen yerlere götürülüyor.
• Filistin halkının maddi ve manevi acısı inkar edilemez.

► Uluslararası Adalet Divanı Başkanı Joan Donoghue, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı açtığı tarihi soykırım davasıyla ilgili duruşmaları başlattı.

► Güney Afrika'yı temsil eden ikinci avukat Tembeka Ngcukaitobi söz aldı:

• Güney Afrika, İsrail'in Gazze'deki Filistinlilere yönelik soykırım söylemine dikkat çeken tek ülke değil. 15 BM özel raportörü ve 21 BM çalışma grubu üyesi, Gazze'de yaşananların, yapım aşamasındaki bir soykırımı yansıttığı konusunda uyarıda bulundu.
• Gazze'deki Filistinlilere yönelik soykırım niyeti, İsrail'in askeri saldırısının yürütülme şeklinden açıkça görülüyor.
• 7 Ekim'den bu yana Gazze'deki Filistin nüfusunun yüzde biri sistematik olarak yok edildi ve her dört kişiden biri de yaralandı.
• İsrail'in siyasi liderleri, komutanları ve resmi makamlarda bulunan kişiler, sistematik ve açık bir şekilde soykırım niyetlerini beyan etti.
• Bu açıklamalar Gazze'de Filistinlileri ve Gazze'nin fiziki altyapısını yok etmeye çalışan askerler tarafından tekrarlanıyor.
• Ngcukaitobi  sosyal medyada paylaşılan ve askerlerin "Gazze silinsin" sloganı atıp şarkı söylediği bir videoyu izletti. Ve şöyle devam etti:
• İsrail Knesset'inde soykırım söylemi yaygındır.
• Knesset üyeleri defalarca Gazze'nin yok edilmesi, dümdüz edilmesi, silinmesi ve ezilmesi yönünde çağrıda bulundu.
• Gazze'de hiç masum olmadığını defalarca ileri sürerek, olaylara karışmayan Gazzeliler için üzülen herkese üzüldüklerini söylediler.
• İsrailli milletvekilleri acımasızca havadan bombalama çağrısında bulunurken, bazıları nükleer silah kullanımını savundu.
• Gazeteciler ve yorumcular kadınların, hamile kadınların ve bebeklerin de düşman olduğunu, Gazze Şeridi'nin mezbahaya dönüştürülmesi gerektiğini ifade etti.
• İsrail'in bu tür soykırım kışkırtmalarını kasıtlı olarak kınamaması, önlememesi ve cezalandırmaması, başlı başına Soykırım Sözleşmesi'nin ağır bir ihlali anlamına gelmektedir.
• Askerler bu dilin ve eylemlerinin kabul edilebilir olduğuna inanıyor. Çünkü Gazze'de Filistinlilerin yaşamının yok edilmesi açıkça ifade edilmiş bir devlet politikasıdır.
• Üst düzey siyasi ve askeri yetkililer, 1948'de Filistinlilere karşı düzenlenen Deir Yasin katliamında gazi olan 95 yaşındaki İsrail Ordusu yedek askeri Ezra Yahin'i, Gazze'deki kara işgali öncesinde askerlerle konuşması konusunda kınamadan teşvik etti.
• Konuşmasında, İsrail ordusunun kıyafetlerini giymiş bir halde, İsrail ordusuna ait bir araçla dolaşırken aynı duyguyu tekrarladı: 'Muzaffer olun, işlerini bitirin ve kimseyi geride bırakmayın. Bunların hafızasını silin. Onları, ailelerini, annelerini, çocuklarını silin. Bu hayvanlar artık yaşayamaz. Arap komşunuz varsa hiç beklemeyin, evine gidin ve onu vurun. Eskisi gibi değil arık işgal etmek istiyoruz. Önümüze girip yok etmek istiyoruz. Evleri yok edin, ardından tüm gücümüzle tamamen yok olacak şekilde onları yok edin. Girin ve yok edin'.”

► Profesör John Dugard söz aldı. Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki yükümlülüklerin, "bir bütün olarak uluslararası topluma karşı yükümlülükler” olduğunu hatırlatarak "bu sözleşmeye taraf devletler yalnızca soykırım eylemlerinden vazgeçmekle değil, aynı zamanda bunları önlemekle de yükümlüdür" dedi.

► Duruşma kısa bir aradan sonra devam etti. Söz Güney Afrika'yı temsil eden avukat Profesör Max du Plessis'e verildi.

• Gazze'deki Filistinliler, Filistin ulusal, ırksal ve etnik grubunun çok önemli bir parçası olarak, var olma hakkına sahiptir.
• Şu anda Gazze'de olup bitenler, iki taraf arasındaki basit bir çatışma olarak konulduğunda doğru bir şekilde gösterilmiyor.
• Bu yaklaşım, Filistin halkını yarım yüzyıldan fazla bir süredir baskıcı ve uzun süreli kendi kaderini tayin etme haklarının ihlaline maruz bırakan işgalci güç İsrail tarafından gerçekleştirilen yıkıcı eylemlere yol açıyor.
• Bu ihlaller, İsrail'in yıllardır kendisini hukukun ötesinde ve üstünde gördüğü bir dünyada meydana geliyor.

Du Plessis, deçici tedbirlere ilişkin şunları söyledi:

"Güney Afrika'nın Soykırım Sözleşmesi kapsamında öne sürdüğü haklar ve bunların korunması, sözleşmenin amacına uygundur.

Ayrıca, Güney Afrika'nın, soykırımı gerçekleştiren veya soykırımı doğrudan kamuya açık bir şekilde kışkırtan kişilerin eylemlerini etkili bir şekilde engellemek için yetkisi dahilindeki tüm makul önlemleri almak da dahil olmak üzere soykırımı önleme yükümlülüğünün olduğu da makul bir prensiptir."

"O halde açık konuşayım: Güney Afrika'nın yükümlülüğü, Gazze'deki Filistinlileri koruma ihtiyacından ve onların soykırım eylemlerine maruz kalmama yönündeki mutlak haklarından kaynaklanıyor."

► Güney Afrika'yı temsil eden diğer bir avukat Blinne Ni Ghralaigh, UAD'ye “Gazze'deki Filistinlileri İsrail'in soykırım sözleşmesini ihlal etmesinden kaynaklanan onarılamaz önyargılardan korumak için geçici önlemlere acil ihtiyaç olduğunu” söyledi.

• Dünya Gıda Programı'na göre şu anda Gazze'de her beş kişiden dördü kıtlık ya da felaket türünde bir açlıkla karşı karşıya.
• Uzmanlar, açlık ve hastalık risklerinden kaynaklanan ölümlerin, bombalamalardan kaynaklanan ölümlerden çok daha fazla olabileceği konusunda uyarıyor.
• Her gün ortalama 247 Filistinli öldürülüyor. Bunlar arasında her gün 48 anne, her saatte iki anne ve her gün 117'den fazla çocuk bulunuyor.
• Hiçbir azalma emaresi göstermeyen mevcut saldırı hızla devam ederse, her gün en az üç sağlık görevlisi, iki öğretmen, birden fazla BM çalışanı ve birden fazla gazeteci öldürülecek.
• Her gün ortalama 629 kişi yaralanacak. Her gün en az 10 Filistinli çocuğun bir veya her iki bacağı kesilecek, çoğuna anestezi yapılmadan." 

► Güney Afrika neden Hamas'a karşı mahkeme kararı istemiyor? Avukat Vaughan Lowe bu soruyu ele aldı:

• Bu dava, İsrail'in, BM Güvenlik Konseyi'nin üç hafta önce İsrail tarafından “1967'de işgal edilen toprakların ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladığı Gazze'deki eylemleriyle ilgilidir.
• Mahkemenin de anlayacağı gibi Hamas bir devlet değildir ve Soykırım Sözleşmesi'ne taraf olamaz, bu yargılamalara da taraf olamaz.
• Geçmişte diğer aktörlere karşı işlenen zulümlerle ilgili olarak atılacak adımlara ilişkin sorunları ele alabilecek başka organlar ve süreçler de var.
• Sözleşme uyarınca hukuk gereği Güney Afrika bu mahkemeden Hamas aleyhine bir emir talep edemez.

► Güney Afrika temsilcisi Vusimuzi Madonsela mahkemeye, Güney Afrika'nın “soykırımı önlemek ve bunu Güney Afrika ve sözleşme kapsamındaki diğer tüm devletlere düşen uluslararası yükümlülüğün yerine getirilmesi amacıyla” UAD'ye geldiğini söyledi.

“İsrail uluslararası yükümlülüklerini gözümüzün önünde göz ardı ederken, açık ve spesifik geçici önlemler belirtilmemesinin ve müdahale için adım atılmamasının sonuçlarının, korkarız ki, gerçekten çok vahim olacaktır: Gazze'de daha fazla soykırım eylemi riskiyle karşı karşıya olan Filistinliler için Sözleşmenin bütünlüğü, Güney Afrika'nın hakları ve Sözleşme kapsamındaki hakların etkili bir şekilde hayata geçirilmesini sağlayacak donanıma sahip olan ve yetkilerini kullanması gereken bu mahkemenin itibarı için."