ABD’de yeni bir finans krizi mi başlıyor?

ABD’de teknoloji sektörüne hizmet veren Silikon Vadisi Bankası (SVB) ve kripto paraya yoğunlaşan Signature Bank battı. Bankaların batması, 15 yıl önce ABD’de konut kredilerindeki (mortgage) krizle başlayan ve bütün dünyaya yayılan 2008 finans krizini hatırlattı. 

Silikon Vadisi Bankası nasıl iflas etti

Büyük ölçüde teknoloji şirketlerine hizmet veren Kaliforniya’daki Silikon Vadisi Bankası (SVB), teknoloji şirketlerinin kâr oranlarındaki düşüşten etkilendi. Bu şirketler son bir yıldır yatırımlarını yavaşlatmış, kâr edemez hale gelmişlerdi. İşletme giderlerini karşılamak için bankadaki mevduatlarını kullanmaya başladılar.

SVB ise bir yıl önce topladığı mevduatın önemli bir bölümünü hazine tahvillerine yatırmıştı. Ancak bir yıl boyunca artan faizler, şirketin elindeki hazine tahvillerinin değerini düşürdü.

Mevduat sahibi şirketlerin para talebini karşılamak için elindeki tahvilleri satmaya başlaması krizi tetikledi. SVB, tahvil satışından, gerektiği kadar nakit sağlayamadı. Mevduat sahiplerinin nakit sıkışıklığını fark etmesi sonucu para çekme talebi hızla büyüdü. Kısa sürede bankadan milyarlarca dolar para çekildi.

SVB, nakit talebini karşılamak için çoğunluğu ABD Hazine tahvillerinden oluşan 21 milyar dolarlık tahvil portföyünün tamamını sattı. Ancak faiz artırımları nedeniyle son bir yılda tahvillerin değeri en az yüzde 5 düştüğü için zarar etti.

SVB fon açığını kapatmak için bu defa kendi hisse senetlerini satmaya başladı, en az 2 milyar dolardan fazla hisse senedi satacağını açıkladı. Hem tahvil satışından zarar etmesi, hem de büyük miktarda hisse senedi satmaya çalışması, bankanın hisse değerinin bir gün içinde yüzde 60 azalmasına yol açtı.

Sonuçta ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), cuma günü Silikon Vadisi Bankasına (SVB) kayyum atandığını duyurdu. SVB'de yaşanan, toplam varlık açısından ABD'de kayıtlara geçen en büyük ikinci banka iflası oldu. Bütün bunlar toplam 48 saat içinde gerçekleşti.

Silikon Vadisi Bankası ne kadar büyük

ABD’deki en büyük 16. banka olan Silikon Vadisi Bankasının 8 bin 500 çalışanı, ödemesi gereken 175 milyar dolar mevduat hesabı var. Bankanın varlıkları kâğıt üstünde 200 milyar dolar civarında, ancak bu varlıkların ne kadarı gerçekten var, bilinmiyor.

ABD hükümeti 250 bin dolara kadar olan mevduatları sigorta fonundan karşılıyor, ancak Silikon Vadisi Bankasındaki mevduatların yüzde 90’ı 250 bin doların üzerinde, yani sigorta kapsamında değil. 

ABD Hazine Bakanlığı batan bankaların kurtarılmayacağını açıkladı, ama tüm mevduatlar için devlet güvencesi verdi. 

ABD Merkez Bankası FED, krizin başka bankalara yayılmasını önlemeye çalışıyor. Ancak sorun bankacılık sistemine yayılırsa gerekli paranın bulunması imkânsız.

Faizlerin yükselmesi sonucu ABD hazine tahvillerinde ortaya çıkan değer kaybının 600 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. SVB ve Signature Bank’ın batması, ABD finans sisteminin bu değer kaybını tüm kapitalist sisteme yansıtmaya başladığının göstergesi oldu.