Fransa’da mezarda emeklilik yasasına karşı mücadele

Fransa’da Macron hükümetinin emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkarma planlarına karşı sendikaların başını çektiği eylem ve grevlere ülke genelinde iki milyon kişi katıldı. 19 Ocak’ta yapılan eylemlere Paris’te 400.000, Marsilya’da 110.000, Toulouse’da 50.000, Lyon’da 38.000 ve Nice’te 20.000 kişi katıldı. Pek çok sektörde greve gidilirken, bu grevlere de katılım yüksek oranda gerçekleşti.

Tren ve otobüs seferleri yapılmadı, ilkokullardaki öğretmenlerin yüzde 70’i greve katıldı. Radyolar ve televizyonlar yeni programlar yayınlamadılar, müzik yayını yaptılar ve eski programları gösterdiler. Tiyatrolar da çalışmadı. Enerji işçilerinin grevi elektrik kesintilerine neden olurken pek çok öğrenci de okullarında eylem ve işgaller gerçekleştirdi.

Macron hükümeti emeklilik sisteminin tıkandığını öne sürerek, emeklilik yaşını aşamalı olarak 64’e çıkarmaya çalışıyor. Fransa’da uygulanan genel emeklilik sisteminde, emekli olanların maaşı, çalışanların ödediği primlerin biriktirildiği tek bir fondan karşılanıyor. Daha önce bir emekliye karşılık 4 işçi fona katkıda bulunuyorken, bu rakam bugün 1,7’ye düşmüş durumda. Macron hükümeti bu durumun sürdürülemez olduğunu öne sürerek hem emeklilik yaşını arttırmaya hem de emekli olmak için gereken çalışma süresini arttırmaya çalışıyor, artık emekli olmak için 43 yıl çalışmış olmak gerekecek. Yapılan anketlere göre Fransız halkının %68’i bu yasa tasarısına, %80’i ise emeklilik yaşının arttırılmasına karşı çıkıyor. Macron daha önce de emeklilik reformu gerçekleştirmeye çalışmış ama ilk denemesi sarı yelekliler hareketinin tepkisi nedeniyle, ikincisi ise COVİD dönemine denk gelmesi yüzünden başarısız olmuştu. Meclisteki çoğunluğunu kaybeden, ikinci ve son dönemindeki Macron hükümeti bu kez hükümet programında da yer verdiği bu yasayı çıkartmak istiyor.

Ancak emekçiler, enflasyonun yükseldiği, geçim sıkıntısının arttığı bir dönemde hükümetin çıkarmaya çalıştığı bu yasaya karşı çıkıyor. Yüksek emekli maaşı alan azınlığın maaşlarında kesintiye gidilebileceğini, bunun yerine hükümetin, en fazla yükü en az maaş alanlara ve çalışma hayatına en erken girenlere yüklediğini savunuyorlar. Fransa’da emeklilik yaşının arttırılmasına dair her tasarı büyük grev ve eylemlerle karşılaşmıştı. 1982’de Mitterrand emeklilik yaşını 60’a çıkarmış, 2010’da ise Nicholas Sarkozy, büyük eylem ve grevlere rağmen bu sınırı 62’ye yükseltmişti. Avrupa’da pek çok ülkede emeklilik yaşları yükseltilmeye çalışılıyor. İtalya ve Almanya’da emeklilik yaşı 67 iken, İspanya’da 65, İngiltere’de ise 66. 

Fransa’daki sendikalar, yasanın meclise resmen getirileceği gün olan 23 Ocak’ta da bazı eylemler gerçekleştirecekler. Ancak kitlesel grev ve eylemlerin asıl tarihi 31 Ocak olacak. Fransız işçileri daha önce kitlesel, yaygın ve koordine grev ve eylemlerle benzer yasa tasarılarını durdurmayı başarmıştı. Ülkedeki eylem ve grevlerin sürekliliği sağlanırsa zayıf Macron hükümeti bu tasarıdan yine vazgeçmek zorunda kalabilir.