İran'daki ayaklanmadan notlar

Mahsa Amini adlı genç kadının ahlak polisinin işkencesiyle öldürülmesinin ardından İran'da gelişen protestolar, mollalar rejiminin tüm saldırılarına, tutuklamalara ve idam cezalarına rağmen dinmek bilmiyor.

İran ayaklanmasında yaşanan son gelişmeleri derledik. 

Mahabad’da halka saldırı

İran’ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Kürt kenti Mahabad’da İran kolluk kuvvetleri halka ateş açtı. En az 4 kişinin öldüğü açıklandı.

İran’ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Kürt kenti Mahabad’da düzenlenen Mahsa Amini protestoları sırasında İran kolluk kuvvetleri halka ateş açtı. En az 4 kişinin öldüğü açıklandı.

Sosyal medyaya yansıyan görüntülere göre, polis halka karşı patlayıcı da kullandı. Kentte rejim aleyhine sloganlar atan göstericiler, bazı caddeleri tuğla ve taşlarla kapattı. Emniyet güçlerinin göstericilere ateş açtığı kentte, yer yer patlama sesleri duyuldu.

Erbil merkezli Rudaw haber ajansının haberine göre polis, Mahabad’a zırhlı araçlar ve ağır silahlarla girdi, elektriklerin kesildiği kent tamamen karanlığa büründü. Mahabad’ın civarında yer alan bölgelerde de genç eylemcilerin, kent merkezine giden araçların önünü kesmeye çalıştıkları bildirildi.

Öte yandan Hengaw İnsan Hakları Örgütü, ağır silahların kullanılması sonucu Mahabad’da 4 Kürt vatandaşın öldürüldüğünü duyurdu. Öldürülenlerin isimlerinin Muhammed Ahmedi Gagış, Mehran Rehmani, Kemal Ahmedpur ve Azad Hesenpur oldukları açıklandı.

Habere göre İran’daki Kürt kentleri Bokan, Sakız, Merivan, Divandere, Pave, Kirmaşan, Bane, Nexede, Piranşar ve Hoy kentlerinde de eylemler devam etti. İlam eyaletinin Murmuri kentinde geniş çaplı protesto düzenlendi. Devrim Muhafızları Ordusu ve hükümete ait bazı binalar yakıldı.

Protestolar her yerde devam ediyor

İran’ın birçok kentinde de protestolar devam etti.

Ülkenin farklı bölgelerinde yer alan Mazenderan, Şehid Beheşti, Urumiye, Tebriz Tıp Bilimleri, Zehra, Bilim ve Teknoloji, Noşirevani, Terbiyet Müderris, Kirmanşah Razi, Allame Tebatebayi, Emir Kebir, Senendec Tıp Bilimleri, Azad, Kürdistan, Tahran Sanat, Hamid Kaderzade üniversitelerinde öğrenciler cumartesi günü protestolar düzenledi.

Tahran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi öğrencileri, tutuklu öğrenciler ve protestolarda öldürülenlerin anısına kampüs içindeki havuzu kırmıza boyayıp kağıttan gemiler yüzdürdü. Görüntülerde, Hoca Nasruddin Tusi Üniversitesi’nde gösteri düzenleyen öğrenciler ile Besic milis gücü üyesi olduğu ileri sürülen kişiler arasında çatışma çıktığı görüldü. Öğrencilerce yapılan açıklamada, çok sayıda öğrencinin yaralandığı bilgisi aktarıldı.

Kürdistan Üniversitesi’nde çekildiği ileri sürülen görüntülerde, güvenlik güçlerinin silahlı müdahalede bulunduğu, öğrencilerin dağa doğru koştuğu, bir kısmının yere düştüğü, bazı öğrencilerin yaralandığı görüldü. Üniversitelerde düzenlenen gösterilerde çok sayıda kişinin gözaltına alındığı haberleri de gelen bilgiler arasında yer aldı.

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından “başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle” gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Jîna Amini’nin, 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.

Humeyni’nin evi yakıldı

İran'da rejim karşıtı eylemler ülke genelinde devam ederken rejimin kurucusu ve ilk dini lideri Ayetullah Humeyni’nin eski evinin ateşe verildiği görüntüler sosyal medyada yayıldı.

İnsan hakları örgütlerinin verdiği bilgilere göre İran’da devam eden protesto gösterilerinde perşembe günü, bir gün içinde en az 18 kişi hayatını kaybetti Oslo merkezli insan hakları örgütü Hengaw’a göre Batı Azerbaycan vilayetindeki Bukan ve Kürdistan vilayetinin başkenti Senendec’de polis protestoculara gerçek mermiyle ateş açtı. Bukan’da bir ve Senendec’de iki kişi hayatını kaybetti. Senendec’de bir güvenlik görevlisinin de hayatını kaybettiği belirtiliyor. Bu arada İran devlet medyasına göre ülkenin orta kesimindeki İsfahan’da üç Besic milisi kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü. Ülkenin güneybatısındaki İze’de de kimliği belirsiz kişiler insan kalabalığına tüfekle ateş açtı.

İran rejimin kurucusu ve ilk dini lideri Ayetullah Humeyni’nin eski evinin ateşe verildiği belirtiliyor. görüntüler sosyal medyada yayıldı.

İki çocuk öldürüldü

Bu arada 9 yaşındaki Kian Pirfalak ile 14 yaşındaki Sepehr Maghsudi’nin ailesi de, çocuklarının eylemlerde, güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğünü açıkladı. Kian Pirfalak’ın ailesine yakın bir kişi, Kian’ın bir grup güvenlik gücü üzerlerine ateş açtığı sırada, babası Maysham ile birlikte arabada olduğunu söyledi. Kian’ın gerçek mermiyle göğsünden vurulduğu ve olay yerinde öldüğü, üç mermi isabet eden Maysham’in ise hastanede tedavi gördüğü belirtildi.

14 yaşındaki Sepehr Mahghsoodi’nin ailesine yakın bir kaynak da BBC Farsça’ya 14 yaşındaki çocuğun protesto sırasında gerçek mermiyle başından vurulduğunu söyledi. Aynı kaynak, Maghsoodi’nin naaşının, morga götürülmesinden iki saat sonra güvenlik güçleri tarafından çalındığını iddia etti.

İran’da salı gününden bu yana, yeni bir gösteri ve grev dalgası ilan edildi. Bu gösterilerde, Kasım 2019’da artan yakıt fiyatlarına karşı düzenlenen eylemlerde ölenler de anılıyor. Grev ve gösterilerin devam etmesi bekleniyor.