Kolombiya seçimleri: İlk turda kazanan solcu aday nasıl başarılı oldu?

Kolombiya’da ilk turu yapılan başkanlık seçimlerinde ikinci kez başkanlığa adaylığını koyan eski gerilla Gustavo Petro oyların yüzde 40’ını alarak birinci oldu. Başkan Yardımcısı adayı Francia Marquez de çevre hakları aktivisti bir siyah kadın politikacı.

İkinci tura kalan diğer isim ise Kolombiya’nın Trump’ı olarak bilinen sağcı milyarder Rodolfo Hernandez oldu. Merkez sağ aday Federico Gutierrez'in ikinci olarak ikinci tur seçimlere katılması beklenirken sürpriz yapan Hernandez oyların yüzde 28’ini aldı.

İlginç bir şekilde ikinci tura kalan iki aday da sosyal politikaları öne çıkarıyor. Milyarder Hernandez, Trump’a benzer şekilde sağ popülist bir propaganda yaparak ülkedeki yolsuzluk rejimini hedef aldı, piyasacı olsa da yoksullukla mücadele ve istihdam artışı gibi hedefleri öne çıkardı.

Solcu Petro ise solun hiç bir zaman başkanlık seçimlerini kazanamadığı ülkede çok daha radikal bir değişim programı ortaya koydu. Daha önceki başkanlık seçimine kıyasla programının radikalleşmiş olmasının nedeni ülkede son yıllarda yükselen toplumsal hareketler ve bu hareketlere yönelik devlet şiddeti.

Kolombiya’da FARC silahlı örgütülü ile yapılan barış anlaşması sonrası gerillanın çekildiği bölgelerde büyük bir çete şiddeti yükselmeye başlamıştı. Şiddet kentlere de sıçradı. Nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırının altında yaşadığı ülkede halk yoksulluğa ve yolsuzluğa karşı sokak eylemlerine başlamış, karşısında devlet şiddetini bulmuştu.

Petro, bu nedenle yolsuzluğu, yoksulluğa ve suç örgütlerine karşı bir kampanya yaptı. Ancak bu kampanyayı büyük bir ittifak projesi içerisinde gerçekleştirdi. 2021’in Şubat ayında ilan edilen Tarihi İttifak kampanyası ülkedeki merkez ve radikal solda bulunan neredeyse bütün partileri ve ayrıca çevre, kadın, LGBTİ hareketlerini birleştiren bir kampanya oluşturdu. Bu geniş mücadele birliği radikal bir program meydana getirdi.

Tarihi İttifak, hem sosyal adalet açısından hem de iklim ve çevre mücadelesi açısından radikal değişiklikler vaat ediyor. 

Ülkede emeklilik hakkından yararlanamayan üç milyon kişiye emekli maaşı bağlanması, en zengin kesimlerin vergilerinin artırılması ve en yoksul kesimlerin durumunu düzeltmeye yönelik topumsal projelere ağırlık verilmesi gibi vaadler yer alıyor programda. 

Açlıkla mücadele konusunda ise "ekonomik olağanüstü hal" ilan edeceğini duyurdu Petro.

İklim mücadelesi açısından ise son derece radikal bir hedefi var sol ittifakın: Yürürlükteki bütün petrol projelerinin askıya alınması ve enerjide fosil yakıt dışı kaynaklara geçişin başlatılması. Kolombiya gibi ihracatının yüzde 50'si ve devlet gelirlerinin yüzde 10'u petrole dayanan bir ülke için bu hedefler hem çok radikal hem de ülke tarihinde bir ilk. 

İkinci tur seçimler 19 Haziran’da gerçekleşecek ve sağın tüm versiyonları milyarder Hernandez etrafında birleşmiş durumda. Hernandez, sağ popülizmi yükselterek yoksullukla mücadele konusunda daha fazla şey vaad edecek gibi duruyor.

Petro’nun ise dünyanın çeşitli örneklerinde olduğu gibi bir seçim yapması gerekiyor. Ya işçilere ve ezilenlere yönelik daha fazla değişim ya da sağ oylara yönelmek adına daha merkez bir kampanya. İkincisini yapacak olursa Kolombiya tarihinde ilk kez bir solcu başkan tarafından yönetilme fırsatını kaçırabilir çünkü Hernandez aynı Clinton’a karşı Trump’ın yaptığı gibi radikal bir değişim öneriyor.