2023 gezegenin en sıcak yılı

2023, en sıcak yıl rekorunu büyük bir farkla kırdı. Bilim insanları, iklim hasarı derinleşirken yaşanabilir koşulları korumak için fosil yakıt kullanımının acilen azaltılması gerektiğini söylüyor. 

2023 yılında gezegen, fosil yakıtların kitlesel olarak kullanımından önceki döneme kıyasla, 1.48oC daha sıcaktı. AB'nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi'ndeki (CCCS) bilim insanları, önümüzdeki 12 ay içinde 1.5oC sınırının ilk kez geçilmesinin muhtemel olduğunu belirtiyor. CCCS verileri ayrıca, 2023'ün her gününün 1850-1900 sanayi öncesi kayıtlarına göre en az 1oC daha sıcak olduğu ilk yıl olduğunu göstermiştir.

Sıcaklıklarla birlikte yükselen iklim felaketleri

Yüksek sıcaklıklar sıcak hava dalgalarına, sellere ve orman yangınlarına yol açarak dünya genelinde yaşama ve geçim kaynaklarına zarar verdi. Analizler, Avrupa ve ABD'deki sıcak hava dalgaları gibi bazı aşırı hava koşullarının, kapitalizm kaynaklı küresel ısınma olmadan neredeyse imkânsız olacağını gösteriyor.

CCCS, 2023 yılında Kanada'da orman yangınlarından kaynaklanan küresel karbon emisyonlarının %30 oranında artmasına yol açan devasa yangınlar ve birçok bölgeyi etkileyen deniz ısı dalgalarına neden olan benzeri görülmemiş okyanus sıcaklıkları da dâhil olmak üzere bir dizi olaya dikkat çekti. Antarktika deniz buzu da rekor kıracak kadar düşük seviyelere geriledi.

Bu yılın en ölümcül iklim felaketi Libya'nın sahil kenti Derna'da 11.300'den fazla kişinin ölümüne yol açan sel felaketiydi. Daniel Fırtınası tek bir günde şehre normalde Eylül ayı boyunca yağan yağmurun 200 katını yağdırdı. İklim değişikliği bu durumu 50 kat daha olası hale getirmiş görünüyor.

Orman yangınları, Kanada ve Avrupa'da rekor bir alanı kül etti. Ağustos’ta Hawaii’nin Maui adasında meydana gelen ve yakın ABD tarihinin en ölümcül orman yangınında yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Felaketleri ekonomik terimlerle hesaplamayı tercih edenler için ABD, Ağustos ayına kadar 23 felaketle, yıllık milyar dolarlık felaket rekorunu kırdı.

Santiago Üniversitesi iklim profesörü Raul Cordero, bu yılki sıcakların etkilerinin Uruguay'da benzeri görülmemiş su stresi, Şili'de rekor kıran yangınlar, Amazon havzasında son 50 yılın en şiddetli kuraklığı, Ekvador'da hidroelektrik eksikliğinden kaynaklanan uzun süreli elektrik kesintileri ve Panama kanalı boyunca düşük su seviyeleri nedeniyle artan nakliye maliyetleri şeklinde Güney Amerika genelinde hissedildiğini söyledi.

Bilimin de şüpheye yer bırakmayacak şekilde kanıtladığı gibi, fosil yakıtları ve ormanları yakmaya devam ettiğimiz sürece küresel sıcaklıklar artmaya devam edecek. 

Böyle giderse, önümüzdeki yıllarda, 2023'ün sıcaklık "anomalisi" ve felaketleri, önce yeni norm haline gelecek ve daha sonra insanların hayatlarındaki daha serin, daha istikrarlı yıllardan biri olarak hatırlanacak. İklim bilimci James Hansen'in de uyardığı gibi, radikal ve hızlı bir değişim olmadığı sürece, felaketler iklim sisteminin kalıcı bir parçası olacak.

Ahmet A.

(Sosyalist İşçi)