Dünya liderlerine mektup: Savaşı ve fosil yakıtları sonlandırın!

28.04.2022 - 14:31
Haberi paylaş

Climate Action Network (CAN), 350.org ve Greenpeace’in öncülüğünde bir araya gelen 500'den fazla sivil toplum kuruluşu, Ukrayna’daki savaşın ve fosil yakıtlara bağlılığın sonlandırılması çağrısında bulundu.

Altı kıtadan sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla yapılan çağrıda, Rusya’nın Ukrayna'yı işgalinin sona erdirilmesi, savaş, istikrarsızlık ve çatışmaları tetikleyen fosil yakıtlara bağımlılığın küresel ölçekte sonlandırılması isteniyor:

Sevgili Dünya Liderleri,Şimdi adil, yenilenebilir enerji geleceğini hızlandırma ve fosil yakıt devrini sonlandırma zamanıdır

Sizleri, herkes için adil, hakkaniyetli ve yenilenebilir enerji sistemi üzerine kurulu bir dünya inşa ederek fosil yakıtlara olan bağımlılığımızı sona erdirmek için bu kritik zamanı değerlendirmeye çağırıyoruz.

İnsanlık artık bir dizi acil durumla karşı karşıya. 

Putin'in yönlendirdiği Rus ordusu ile yanında yer alan iş dünyası ve siyasi seçkinler, Rusya'nın Ukrayna'daki işgalinde korkunç suçlar işliyor, devlet egemenliğinin temel ilkelerini hiçe sayıyor ve demokrasiyi baltalıyorlar. Bu esnada iklim krizi de bir “insan ıstırabı atlası” yaratmaya devam ediyor. Bu krizler birbirinden bağımsız görünebilir, ancak aynı sorundan kaynaklanırlar: Fosil yakıtlara bağımlılık. Fosil yakıtlar yalnızca Putin'in savaş suçlarını değil, dünyadaki diğer çatışmaları da finanse ediyor; fosil yakıt kaynakları uğruna savaşı ve militarizmi kışkırtıyor, iklim acil durumunu bir çıkmaza sokuyorlar.

Bu nedenle, iklim kaosuna çözüm sunma taahhüdünde bulunan tüm ülkeleri fosil yakıtlı savaşlara karşı çıkmaya ve ivedilikle şunları yapmaya çağırıyoruz:

Fosil yakıt devrini sonlandırın. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, kendilerinin fosil yakıt çıkarma gücünden ve dünyanın buna bel bağlamış olmasından besleniyor. Fosil yakıt şirketleri aynı zamanda plastik kirliliği; hava, toprak ve su kirliliği; türlerin yok oluşu ve biyolojik çeşitlilik krizlerini de büyütüyor; çıkarılmaları ve üretilmeleri muazzam ölçekli ekolojik yıkımlara neden oluyor; küresel sömürgecilik, ırkçılık ve ekokırım suçlarına dayanak sunuyor. Her bir yılda gerçekleşen her 5 ölümden 1'inin sorumlusu, fosil yakıtların sebep olduğu kirliliktir. Bu savaş, fosil yakıt bağımlılığının hepimizi riske attığını ve enerji sistemlerini daha da güvensiz hale getirdiğini net bir şekilde göstermiştir. Dünyanın her yerinde – birçoğu fosil yakıtlara ve fosil kaynaklarına olan bağımlılıktan kaynaklanan - savaşlar yaşandığını biliyor, milyonlarca insanı ve onların yanı sıra insan dışı doğayı da etkileyen bu silahlı çatışmaların tüm mağdurlarıyla dayanışma içinde olduğumuzu bildiriyoruz.

Fosil yakıtlar iklim krizinin başlıca sebebidir; BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin raporlarında anlatılan yıkımın tohumlarını elleriyle atmıştır. Uluslararası Enerji Ajansı, dünyanın birçok savunmasız ve yoksul topluluğunu, ada ülkelerini ve kırılgan ekosistemlerini kurtarabilmek adına konulan hedeflerden sapmamak için tüm yeni fosil yakıt yatırımlarının derhal durdurulması gerektiğini gösterdi. Yaşanabilir bir gezegen istiyorsak şunları yapmalıyız:

●Kömür, petrol ve gaz çıkarma, ihracat ve altyapı için gereken özel finansmanı, arama ruhsatlarını veya izinlerini yasaklayın; buraya yönlendirilen tüm yeni kamu finansmanlarını durdurun ve fosil yakıt endüstrisinin genişlemesine son verin. ABD, Kanada, Avustralya, Japonya ve Birleşik Krallık gibi varlıklı ülkeler, kömürün çıkarılmasını 2030 yılına kadar, petrol ve gaz çıkarmayı ise en geç 2031’e kadar durdurmalı, tüm diğer ülkeler de onları takip etmelidir ki ısınmayı 1,5C sınırında tutma şansımızı yitirmeyelim. 

● Doğası gereği kirli, tehlikeli ve maliyetli bir enerji kaynağı olan nükleer enerji santralleri aşamalı olarak terk edilmelidir.

● Yenilenebilir enerji geçişini engelleyen kâr amaçlı ve denetimden bağımsız fosil yakıt şirketlerinin bu geçişin avantajlarından faydalanmasını önlemek için umulmadık kazançlarını vergilendirin, sübvansiyonları durdurun ve finansal sistemleri fosil yakıt endüstrisine olan bağlılığından kurtarın.

● Sanayileşmiş ülkelerin iklim krizine karşı tarihsel sorumluluklarını ve liderliklerinin gerekliliğini, diğer ülkelerin bu yolda daha yavaş ilerlemek zorunda kalacağı gerçeğini hızla kabul edin, fosil yakıt üretimi ve kullanımının sonlandırıldığı ve 1,5C hedefi doğrultusunda gerçekleştirilecek adil bir geçişin yer aldığı uluslararası bir tasarı oluşturun. Militarizm ve fosil yakıtlar yüzünden yaşanan iklim felaketleri en çok, iklim krizine karşı en savunmasız ve ondan en az sorumlu olan Küresel Güney'deki yoksul, dışlanmış toplumlar ile Küresel Kuzey'deki Siyahlar, Yerli Halklar ve beyaz olmayan toplulukları etkiliyor. Çünkü hızla değişen bir iklime uyum sağlayabilecek ya da krizin etkilerini hafifletebilecek kaynaklara sahip değiller.

Adil, eşitlikçi, temiz, sürdürülebilir, yenilenebilir bir enerji sistemine geçiş yapmanızı istiyoruz. Sanayileşmiş ve kalkınmış devletler, kaynakları paylaşmak ve fosil yakıtların küresel istikrarsızlığından, dayattığı şiddetten muaf bir enerji-güvenli gelecek başlatmak için uluslararası iş birliği yaparken, kendi iç sistemlerini hızla değiştirebilecek güçtedirler ve değiştirmelidirler de. Daha da önemlisi, yenilenebilir enerjiye geçiş yapan dünya, hafriyatçılık ve fosil yakıtlara dayalı geçmişimize özgü zorbalığı da tarihe gömmelidir. Bu geçişi temellendirecek olan unsur adalettir; Adil geçiş süreci, fosil yakıtlar devrinin sebep olduğu iklim krizi, sömürgecilik, ırkçılık, sosyoekonomik ve ekolojik adaletsizliklerin telafi edileceği şekilde yürütülmelidir. Bu, aşağıdaki taleplerimiz için küresel bir iş birliğini de gerekli kılar:

Güvenilir, yenilenebilir ve adil enerji sistemlerinin dağıtımını küresel ölçekte gerçekleştirin. Enerji yoksulluğunu 2030 yılına kadar ortadan kaldırmak üzere mutabık kaldığınız Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 7'ye uygun şekilde, hâlâ elektriği olmayan 1 milyar insan için temiz enerjiye erişim imkânı sunun.

Enerji ve kaynak verimliliğini artırmaya yönelik olarak işe yarar verimlilik önlemleri ve ürünlerini teşvik edin, gerekirse zorunlu kılın.

İklim dirençliliğini ve maliyetlerin uygun seviyelerde tutulabilmesini temin etmek adına, bilhassa da iklim afetlerinin odağında bulunan topluluklar başta olmak üzere, gerekli olduğu yerler ve durumlarda çatı panelleri, mahalli mülkiyete dayalı güneş enerjisi sistemleri ve enerji demokrasisi şebekeleri gibi merkezi olmayan yenilenebilir enerji tabanlı sistemleri destekleyip teşvik edin. Merkezi olmayan enerjinin yeterli güç sağlayamadığı ve/veya ekosistemler üzerindeki olumsuz etkilerinden kaçınıldığı durumlarda, şehirler ve endüstriler için deniz üstü rüzgâr türbinleri gibi daha büyük ölçekli yenilenebilir kaynak projelerini destekleyin.

İnsanlığı ve Yerli Hakları koruyan; tatlı su, yeraltı suları, kara, hava, ekosistemler ve tehlike altındaki türler üzerinde ekolojik ve toplumsal yıkımlara sebep olmayan; derin deniz madenciliğine geçit vermeyen; malzemelerin geri dönüştürülebilir ve uzun ömürlü olmasına öncelik veren döngüsel bir ekonomi temin edin ve yenilenebilir enerji minerallerinin sağduyulu bir şekilde çıkarılmasını sağlayın. 

Tüm ülkeler, topluluklar ve işçilerin katılabileceği bir adil geçiş hattını temin edebilmek için; emisyon azaltım, uyum ve kayıp-hasar kaynaklarına yönelik mevcut taahhütleri ve ihtiyaçları karşılamanın yanı sıra, teknoloji ve finans transferini herkese yetecek ölçüde artırmak için yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası anlaşmalara yönelin. 

Bu, fosil yakıtların sebep olduğu şiddeti durdurmak ve iklim kriziyle yüzleşmek için yeni bir barış ve adalet çağı inşa etmek üzere yakaladığımız büyük bir fırsattır; hayatımızın fırsatıdır.

Saygılarımızla…

Çeviren: Tuna Emren

Bültene kayıt ol