Kirli sularla tarımsal üretimin önü açılıyor

Bursa Su Kolektifi, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği’nde yapılan değişikliğin sonuçları ile ilgili bir basın açıklaması yayınladı.

Basın açıklamasında, yönetmelik değişikliği ile kirli sularla tarımsal üretim yapılmasının önünün açıldığı, bunun halk sağlığı için tehlikeli olduğu, Bursa Nilüfer Çayı analizi örnek gösterilerek anlatıldı.

Basın açıklaması şöyle:

AB Su Çerçeve Direktifi’ne göre uyumlandırıldığı duyurularak Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 16 Haziran 2021 tarih ve 31513 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştı, hatırlanacağı üzere.

Bahse konu olan yönetmelik ile kıtaiçi yerüstü su kaynaklarının genel kimyasal ve fizikokimyasal parametreler açısından sınıflarına göre kalite kriterleri üç sınıf ile gösterilerek herhangi bir iyileştirme ve arıtma sürecinin işletilip işletilmediği analiz edilmeden kötü sınıftaki suların ayırdı kaldırılmıştır.

Ekolojik durum sınıflandırmalarının normatif tanımlarına göre feyz alınan AB Su Çerçeve Direktifi’ne göre orta seviyenin altında bir statüye ulaşan suların zayıf veya kötü olarak sınıflandırılacağı belirtilmektedir.

Ancak 16 Haziran 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te ortalama statünün altındaki sular için kötü nitelikteki sular sınıflandırılması yapılmamıştır.

Az kirlenmiş bir su iyi ekolojik durumu nitelediğinden dolayı sulama alanlarında kullanımına müsaade edilebilecektir. III. Sınıf su kalitesindeki sulara -orta kalite [kirlenmiş sular]- gelindiğinde gıda, tekstil gibi nitelikli su gerektiren tesisler hariç olmak üzere uygun bir arıtmadan sonra su ürünleri yetiştiriciliği için kullanılabilir nitelikte su ve sanayi suyunu ifade ettiği görülmektedir.

Buna göre kirlenmiş ve az kirlenmiş su olan orta ve iyi kalite klasifikasyonundaki suların kullanımda olması kirlilik yükü yayılımına yol açabilecektir. Çünkü biyolojik kalite unsurlarının değerleri yüzey suyu kütle tipi orta derecede sapma gösterir. 

Yüzey sularıyla ilişkili sucul ekosistemlerin yapısı ve işleyişinin kalite ifadesi olarak "iyi ekolojik durum" ve ya "iyi ekolojik potansiyel" büyük ölçüde değiştirilmiş yapay bir su kütlesinin durumu için kimyasal kirletici parametre değerleri aşılsa dahi ekolojik normatif sınıflamasının dikkate alınacağının yönetmeliğe göre belirtilmesi suiistimallere de açık bir ifade olarak yerini almıştır.

Çoğul deşarj durumunda alıcı ortamdaki su kütlesinin özümleme kapasitesinde (su kalitesinin bozulmaması için aşılmaması gereken sınır değer) aşma yaşanabilecektir.

BUSKİ’nın web sitesinde yayınlanan noktasal analizlerde kirlilik parametrelerine göre derelerin belirli noktalarda çok kirli olduğunu tespit ettiğimizi kamuoyuna duyuruyoruz.

Su kalitesi yönünden IV. Sınıf (çok kirli su) olan Nilüfer Çayı üzerindeki belirli noktalarda III. Sınıf (orta) olarak niteleme yapılması suların kullanımını da düzenleyen ilgili yönetmelikle çevre ve halk sağlığını etkileyebilecek durumların yaşanması riskini arttırmıştır.

Çünkü Bursa ili yerüstü ve yeraltı su potansiyeli ile sulu tarımın yoğun yapıldığı illerdendir. Özellikle sanayi ile iç içe geçmiş Bursa ovasındaki mevcut dereler ve kolları üzerinde bulunan tarım alanları yerüstü su kaynakları ile sulanmaktadır.

Tarım amacıyla kullanılacak iyi bir suyu tanımlamak için birçok parametreye bakılmaktadır. Bunların başında gelen iletkenlik bitkinin su alımını etkileyeceği gibi bor gibi elementlerin fazlalığında ise toksik etki görülebilmektedir.

Yerüstü su kaynağı tarımsal sulama amaçlı kullanıldığı bölgedeki sanayi kuruluşlarına göre farklı ağır metalleri de içermektedir. Cıva, kadmiyum, kurşun gibi ağır metaller çok düşük konsantrasyonda bile toksik etki yapmaktadır.

Etkin bir su politikası; şeffaf ve tutarlı bir yasal çerçeve gerektirir ve bunun ile birlikte stratejik suları güvence altında tutarak su kalitesinin iyileştirilmesini temin etmelidir.

BURSA SU KOLEKTİFİ

İnceleme ve Değerlendirme: Şafak Şenel Erdem (Ziraat Mühendisi) - Sultan Gülsün (Çevre Mühendisi)