Halkın ekonomi yönetimine güveni azaldı

İktidara güvensizlik, doğrudan iktidar kontrolündeki TÜİK ve Merkez Bankası tarafından yapılan anketlere de yansıdı. Tüketici Güven Endeksi verileri, hesaplanmaya başlandığından bu yana tarihsel olarak en dip seviyeye indi. Haziran ayı endeksi Mayısa göre yüzde 6,2 azalarak 63,4’e inerken, gelecek 12 aya ilişkin maddi durum beklentisi yüzde 10 düşüşle 59,9 puana geriledi. Mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi de yüzde 8,1 gerileyerek 48,5 puandan 44,5 puana indi.

Endekslerdeki bu yaygın karamsarlık tablosu, iktidarın geçen yıl Eylül ayında ilan ettiği ve 6 ay içinde düzelme olacağını söylediği Yeni Ekonomi Modelin (YEM) çöktüğünü, bu durumun halkta moral olarak büyük endişeye yol açtığını ortaya koyuyor.

Özellikle gelecek 12 aya dönük beklentilerdeki kötüleşmenin çok sert biçimde kendisini göstermesi, iktidarın ekonominin yanı sıra diğer alanlardaki sözlerinin de inandırıcılıktan uzak ve güvenilmez olduğunu gösteriyor.

Şirketler döviz satmaya zorlanıyor

İktidar, şirketleri döviz satmaya zorlayacak yeni bir kararı devreye soktu. BDDK, banka hesaplarında 15 milyon TL’ye eşdeğer döviz bulunduran şirketlerin kredi kullanmasına yasak getirdi. Kredi kullanmak zorunda olan şirketler döviz satmaya başladı. BDDK aldığı bu son kararla TL kredi kullanmak isteyen, ama üretim için ithalat da yapmak zorunda olan şirketlerin bütün faaliyetlerini sıkıntıya sokmuş oluyor. Bu karar, ekonomide sistemin aniden durmasına neden olabilir, şirketler özellikle döviz borçlarını ödeyemez hale gelebilir.

GES’lere talep çıkmadı

Gelire Endeksli Senet (GES) satışı başarısızlıkla sonuçlandı. Kaynak bulmakta tıkanan iktidar, Gelire Endeksli Senet yöntemiyle para toplamaya çalıştı. Başlatılan talep toplama süresi 22 Haziran’da doldu. Hazine ve Maliye Bakanlığından yapılan açıklamada 6 ay vadeli GES ihracında yaklaşık 84 bin bireysel yatırımcının talep toplamının 6,6 milyar TL olduğu belirtildi.

Aralık ayından bu yana 1 trilyon TL’ye yaklaşan KKM hesaplarına karşılık GES hesaplarının 6,6 milyar TL’de kalması iktidar ve ekonomi yönetimi adına gerçek anlamda bir ekonomik-mali bozgun. Fiyaskoyla sonuçlanan GES ihracı sürecinde kurlar yükselişine devam etti. Kaldı ki, kur farkı ve faiz garantisiyle uygulamaya konulan KKM hesaplarında bile hesap açtıranların sayısının 1 milyona, hesaplardaki tutarın 1 trilyon TL’ye ulaşmasına karşılık döviz kurları ancak üç ay tutulabildi. Üç ay boyunca MB ve kamu bankalarının milyarlarca dolarlık döviz satışlarıyla 14,50 TL’de tutulmaya çalışılan dolar/TL yeniden tırmanışa geçerek mayıs ortasından bu yana 17,50 TL’ye yükseldi.

Resmi enflasyonun TÜİK’in verileriyle yüzde 73,3 olduğu bir ekonomik ortamda yıllık yüzde 23 faizle parası-dövizi olanların GES almaya koşacağı, döviz kurlarının 5-6 lira düşeceği hayalini öne süren iktidar ve ekonomi yönetimi, bir kez daha ne kadar çaresiz olduğunu gösterdi. KKM’nin hazine üzerindeki yükü giderek artarken, ek bütçeye konulan 40 milyar liralık ödeneğin de aşılacağı açık. KKM ve GES’lerin bedeli halkın vergileri ile ödenmeye devam edilecek.