Covid-19 salgını ve iklim krizi üzerine bir tartışma

ABD merkezli Forbes dergisinin "yeşil teknoloji" yazarı Jeff McMahon'un makalesi tartışma yarattı.

Marksist.org Tibet Şahin'in çevirdiği makale ile Volkan Akyıldırım'ın eleştirisini yayınlayarak tartışmaya katılıyor. 

Jeff McMahon: Koronavirüs’ün yayılımını önlemek için uygulanan karantinaların hava kirliliğini önlemesi, enfeksiyon yayılımını önlemesinden daha fazla insan hayatını kurtarabilir

COVID-19 adıyla da bilinen koronavirüs sebebiyle hayata geçirilen küresel karantina uygulaması fabrikaları kapattı ve aynı şekilde hem iklimi ısıtan sera gazı salınımını hem de insanların seyahatlerini azalttı: Ölümcül hava kirliliği ivmesini kaybetti.

Çevresel değişimler ile göç ve politikanın ilişkileri üstüne çalışmalar yürüten The Hugo Observatory’nin başkanı , karantina uygulamasının karbon emisyon miktarı ve hava kirliliğine olan azaltıcı etkisiyle kurtaracağı hayat sayısının, virüse karşı kurtaracağı hayat sayısından daha fazla olabileceğini bildirdi:

“Garip bir şekilde, atmosfer kirliliğinden ortaya çıkan ölümleri göz önünde bulundurursanız , günün sonunda koronavirüsün ölüm oranının pozitif olabileceğini düşünüyorum” diyen Gemmene, Fransa’da bir yılda 48 bin ve Çin’de 1 milyondan fazla insanın hava kirliliğinden öldüğünü hatırlattı.

Bilim insanları Amerika Birleşik Devletleri’nde hava kirliliği dolayısıyla ortaya çıkan ölüm sayısının yıllık 100 binden fazla olduğunu tahmin ediyorlar. Dünya Sağlık Örgütü bu sayının dünya çapında 7 milyondan daha fazla olduğunu söylüyor.

Yayılımı sınırlandırılamamış bir salgının küresel ölüm miktarı çoğunlukla bir varsayım meselesidir. Böyle ani bir durumda salgınlar arasında ilişkisellik denetimi yapılamadan aceleyle ortaya atılan en dramatik görüşler, kontrolsüz bir salgının totalde sebep olacağı küresel ölüm miktarının milyonlarla ifade edileceğini iddia ediyor. En güvenilir tahminler ise bundan çok daha az. Bazı uzmanlar bu virüsü 1957’de ortaya çıkan ve yalnızca 1 milyonun biraz üstünde insanın ölümüne sebep olmuş grip salgınıyla karşılaştırdılar. Sınırlandırılabilmiş bir salgının ölüm oranı ise açıkça görülebileceği üzere bundan çok daha az olacaktır.

Küresel ısınma ve hava kirliliğinin artma hızındaki azalma daha fazla insan hayatı kurtarabilir.

Fransa’nın 24’üncü Tartışma Konferansı’nda Gemenne “karantina önlemleri sebebiyle kurtarılacak insan sayısının salgın sebebiyle kaybedilecek insan sayısından büyük ihtimalle daha fazla olacağını” belirtti.

Gemenne, tartışma sırasında aynı zamanda şunları aktardı: “Farklı tehditlere verdiğimiz tepkilerdeki uyumsuzluk, bize neden daha az ölümcül bir tehdide daha kuvvetli, daha fazla ölümcül bir tehdide ise çok daha zayıf tepki verdiğimize ilişkin bir düşünme fırsatı vermelidir”

“Şu an çok ilginç bir dönemdeyiz. Beni en çok şaşırtan koronavirüsü ile yüzleşmek için almaya hazır olduğumuz tedbirlerin iklim krizi ve hava kirliliğine karşı almaya hazır olduğumuz tedbirlerden çok daha fazla ve güçlü olmasıdır” 

“Bence bu sorgulamamız gereken bir durum: Neden koronavirüsten iklim krizi ve hava kirliliği ya da diğer tehditlerden korktuğumuzdan daha fazla korkuyoruz. Koronavirüsü ile ilgili tüm dünyayı karantina altına almayı gerektirecek kadar özel olan nedir?”

Volkan Akyıldırım: İklim krizine sebep olan kapitalizm, Covid-19 salgınının da sorumlusudur; kapitalizmi ortadan kaldırmak için insanları birleştirmeliyiz

Covid-19 salgını dünyayı sarıyor. Küresel servet Forbes milyarderler listesini dolduran yüzde 1'lik azınlığın elinde toplanmış ve insan-doğa ilişkileri bozulmuşken ortaya çıkan salgın, sermayenin, mal ve hizmetlerin küresel dolaşımı ile yayıldı.

Önce Çin, ardından Avrupa ve ABD yönetimlerinin bu salgını küçümsemesi ile dünyanın en önemli ekonomileri ile servet eşitsizliğini en yoğun şekilde yaşayan Ortadoğu ve Afrika ülkeleri enfekte oldu. Tıpkı iklim adaletsizliği gibi.

Kapitalist sınıfların Covid-19 krizine yaklaşımı, iklim krizine yaklaşımlarının aynısı. Burjuvazinin toplumsal sorunlara bakışı, kâr edip etmeye devam etmeyeceği üzerine şekilleniyor. Gerçekler saklanıyor ve oluşan korkunç maliyetler topluma fatura ediliyor.

Covid-19 salgınının hızla önlenmesi, en savunmasız insanların hayatlarının korunması gerek. Tıpkı iklim krizi karşısında insanların ve türlerin korunması gerektiği gibi. 

Kapitalistler, Jeff McMahon'un iddia ettiği gibi fabrikaları henüz kapatmadı. Aksine zorunlu çalışmanın bir şekilde devam etmesinin yollarını arıyorlar. Büyük küresel şirketler bazı perakende mağazalarını kapatırken, dünyanın her yerinde işçiler işe gitmeye mecbur. Üretimin zorunlu olarak durduğu işkollarında çalışanlar ise büyük oranda işsiz ve kendi başlarına bırakılmış durumda.

Kapitalist üretim durmadan, yenilenebilir enerjiye geçiş yapılmadan, ne hava kirliliği sorunu, ne de iklim krizi çözülebilecek. 

Kapitalist sınıfı nihai bir yenilgiye uğratacak kitle mücadeleleri ve devrimler zafere ulaşmadığı, emekçi sınıflar kendi iktidarlarını kurmadıkları sürece, insan ve canlı türlerinin hayatı tehdit altında olacak. 

Teknokratik bir bakış açısının ürünü olan sinik eleştiriler, her biri küresel kapitalizmin ürünü olan felaketleri kıyaslamak, hele hele ölüm sayılarında pozitif yanlar bulmak...  

Jeff McMahon'u okuyan zenginler, ölen yoksullara üzülmediği gibi, kapitalizmden de vazgeçmeyecek. Petrol yerine "yeşil teknolojiyi" kolayca kabul etmeyecek.  

Eşitsizliğin, iklim felaketlerinin ve Covid-19'un hedefindeki işçiler ve yoksullar için ise bu tür yaklaşımlar, hayatlarını (şimdi, bu an) kurtarmayan karamsar sözlerden öteye gitmeyecek.

Ortada anlaşılmaz bir durum yok. 

İklim felaketleri, hep doğal afet olarak ele alındı, maliyetleri topluma ödetildi ve bu felaketlerin kurbanı olanların neler yaşadığının esamesi okunmadı. Covid-19 ise bugün, şimdi,  her yerde dolaysız bir şekilde insanları öldürmeye başladı ve kurulu düzen (bütün güçlülük iddialarının aksine)  sarsılıyor. Devreye tepeden inme, otoriter ve güvenlikçi tedbirler sokuluyor. Milyonlarca insanın hayatı ve çıkarları umursanmadan. Kapitalistler ellerinde tuttukları gücü, yine kendi çıkarları yönünde kullanıyorlar. 

İşçiler ve yoksullar ise düzen tarafından korunmadıklarını bildikleri için korkuyor. 

İklim krizi ve Covid-19 salgını, milyarca insanın işbirliği ile durdurulabilir. Türlerin kurtuluşu, yine insanların kolektif mücadelesine ve örgütlenmesine bağlı.

Kapitalizme son vermek için insanları birleştirmeli, acılarını anlamalı ve dayanışmayı büyütmeliyiz.