Olayların böyle dramatik bir şekilde yön değiştirmesinin arkasında ne var? Bunu yalnızca karakterlerin çatışmasına indirgemek cazip bir yaklaşım. Ama yaşananlar Trump’ın projesindeki ve onun kullandığı “Önce Amerika” söylemindeki daha derin çelişkilere ve çatlaklara işaret ediyor.
Bu çelişkilerden ilki Trump’ın sert bir kapitalizm vizyonuna olan bağlılığı ile, onun işçi sınıfı içerisinde, siyasetin dışından gelen “düzen karşıtı” bir figür olarak albenisi arasındaki çelişki. İnternette Musk – Trump arasında yaşanan kavganın kıvılcımını çakan şey, Musk’ın, Trump’ın “Bir Büyük Güzel Yasa”sına olan muhalefetiydi. Bu yasa süper zenginler için vergilerin azaltılmasını devam ettirmeyi ve federal harcamalarda kesintiye gidilmesini içeriyor.
Musk ve diğer milyarderler başkanlık seçimlerinde Trump’ın arkasına dizilmişlerdi çünkü Trump onlara, bu milyarderlerin ceplerini dolduracak bir dizi politika uygulamayı vaat etmişti. Ayrıca Trump -kendisinin faydalandığı büyükçe kısımlar hariç- federal harcamaları ve daha fazla kâr etmenin önündeki yasal düzenlemeleri elektrikli testereyle budamaya kararlıydı. Ancak Trump’ın tabanının bazı kısımları sosyal güvenlik programlarına bel bağlıyor, örneğin daha yaşlı seçmenler açısından sağlık hizmeti programları bu açıdan önemli.
Sağlık politikaları alanında araştırma yapan KFF’in bir anketine göre dar gelirlilere sağlık sigortası sağlayan Medicaid programından yararlananların yüzde 27’si kendisini Cumhuriyetçi olarak tanımlıyor. Kırsal kesimde yaşayan yetişkinlerin yarısı – ki buna kırsaldaki Cumhuriyetçilerin yüzde 37’si de dahil- federal harcamalarda yapılacak kesintilerin sağlık hizmetine erişimlerini etkileyebileceğinden endişe ediyor.
Trump’ın Bir Büyük Güzel Yasa’sı zaten federal harcamalarda ciddi kesintiler yapılmasını içeriyor, kesinti yapılacak programlarda Medicaid’de var. Eğer yasa bu haliyle kabul edilirse, on yıl içinde sigortalı kişi sayısı 7,8 milyon kişi azalacak. Cumhuriyetçi senatörlerin Medicaid programında ne kadarlık bir kesintiye gidileceği konusunda birbirine girmesi kısmen bu yüzden; bunun kendi tabanlarında yaratacağı etkiden korkuyorlar.
Trump ve aşırı sağ “Amerikan Rüyası” nostaljisine oynuyor ve Amerikalıların “doğuştan haklarını” geri getirmeyi vaat ediyorlar. Faşist Steve Bannon, ABD yönetiminin kendi tabanına dayanmasını ve daha milliyetçi politikalar savunmasını istiyor. Şimdiden Musk’ın sınır dışı edilmesi çağrısı yapıyor, “Onun göçmenlik durumuyla ilgili resmi bir soruşturma başlatmalılar. Ülkede yasadışı bir şekilde bulunan bir göçmen olduğuna dair güçlü bir inancım var, onun ülkeden derhal sınır dışı edilmesi gerekiyor” diyor.
Ama Musk için, bu yasa sosyal harcamaları yok etmekte yeterince ileri gitmiyor. X platformunda şöyle yazdı: “Üzgünüm, ama daha fazla dayanamıyorum. Bu devasa, korkunç, meclis üyelerinin kendi bölgelerinin çıkarları için manipüle ettiği, kongre harcama yasası iğrenç bir hilkat garibesi.”
Ama Musk’ın bu tepkisi “küçük devlet”e yönelik sert, ideolojik bir bağlılıktan kaynaklanmıyor. Bir Büyük Güzel Yasa, elektrikli bir araba alan herkese verilen 7500 dolarlık bir vergi indirimini sona erdirecek ve Musk, bunun elektrikli araba üreten şirketi Tesla’ya zarar vereceğini düşündüğü için buna karşı çıkıyor.
Tesla hisseleri, Trump’ın 20 Ocak’taki yemin töreniyle mart ayının başı arasında zaten yüzde 47,6 oranında değer kaybetmişti. Bu hisseler sadece perşembe günü yüzde 14 daha değer kaybetti. Yani şirketin değerinde 152 milyar dolarlık bir düşüş yaşandı. Bu da Trump ve Musk arasında ticaret savaşları konusundaki bir başka çelişkiye işaret ediyor.
ABD ve Çin ekonomileri iyice iç içe geçmiş bir durumda, ama iki devlet arasındaki rekabet küresel emperyalizmdeki ana fay hatlarından birini oluşturuyor. Trump, kendisinden önceki Joe Biden ve Barack Obama gibi Çin’in yükselişini kontrol altına almakta ve dünyadaki ABD hegemonyasını savunmakta kararlı. Bu stratejinin önemli bir parçasını “ayrışma” (decoupling) yani ABD’yi Çin’e daha az bağlı hale getirmek ve “üretimi ülkeye geri getirme, ABD imalat üssünü yeniden inşa etmek” (reshoring).
Trump, bu stratejilerin bir parçası olarak Çin’i hedef alan bir ticaret savaşı başlattı. Musk için sorun şu ki, ne kadar çok “Önce Amerika” derse desin, onun Tesla ve SpaceX şirketlerinin Çin ile önemli bağlantıları var. Haberlere göre Musk, geçtiğimiz ay Trump onunla Çin hakkındaki bir güvenlik brifingini paylaşmayınca oldukça sinirlendi.
Bu bölünmeler Trump yönetiminin kadiri mutlak, birleşik ve ezici bir güç olmadığını gösteriyor. Ancak solun tepkisi patlamış mısırını alıp, Trump ve Musk’ın kavgasını izlemek olamaz. Solun umut vaat etmesi için, Trump’ın saldırılarına karşı sokaklarda, grev nöbetlerinde ve kampüslerde direnmesi, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar karşısında siyasal bir alternatifi oluşturması gerekiyor.
Frankie Murden
Socialist Worker’dan Onur Devrim çevirdi
