Katalonya, İspanya’nın kuzey doğusunda yer alıyor. İspanya’daki 17 özerk bölgeden biridiri başkenti Barselona’dır. Kendi hükümetine, parlamentosuna ve çeşitli yürütme organlarına sahip bir eyalet konumundadır.
15. Yüzyılın başlarında Amerika kıtasını sömürgeleştirmesiyle birlikte, İspanya dünyanın en büyük askeri ve ekonomik güçlerinden biri haline geldi. Ancak sonraki yüzyıllarda bu üstünlüğünü diğer devletlere kaptırdı. İspanya Krallığı’nın bir parçası olan Katalonya, tarih boyunca daime bir mücadele alanı oldu. Kimi zaman kısmi bir özerkliğe kavuştu, kimi zaman farklı devletler arasında paylaştırıldı.
Katalonya ilk olarak 1932 yılında özerklik statüsü elde etti, ancak İspanya İç Savaşı’ndan sonra faşist Franco diktatörlüğü döneminde bu statü rafa kaldırıldı. Franco diktatörlüğünün yıkılmasından sonra, 1979 yılında Katalonya özerkliği bir kez daha gündeme geldi. Yapılan bir referandumla özerklik statüsü kabul edildi. 2006’da yapılan bir diğer referandumla ise 1979 Katalonya Otonomi Statüsü, Katalonya özerk yönetiminin yetkisinin genişletilmesi kabul edildi.
Özerklik statüsü uyarınca Katalonya tüm bölgelerin kendi vekilleriyle temsil edildiği, yasama yetkisine sahip bir meclise sahiptir. İspanya Kralı tarafından aday gösterilen kişilerden birinin meclis tarafından seçilerek başkanlığını yaptığı, yürütme yetkisini elinde bulunduran bir Hükümet Konseyi, İspanya Devleti’nin Yargıtay’ına bağlı bir Yüksek Mahkemesi vardır.
Katalonya hükümeti, kendi sınırları içerisinde geniş yetkilere sahiptir. Eğitim, kültür, sağlık, çevre, iletişim, ulaşım, ticaret, güvenlik ve adalet konularında karar alırken veya yasal düzenlemeler yaparken İspanya’dan onay almak zorunda değildir. Kendi polis gücüne sahiptir. İspanya’nın diğer özerk bölgelerinde olduğu gibi Katalonya’da da özerklik İspanya anayasası tarafından güvence altına alınmıştır.
Ancak İspanya anayasası aynı zamanda “ülkenin bölünmez bütünlüğünden” de söz ediyor. Temmuz 2010’da İspanya Anayasa Mahkemesi, Katalonya’nın kendi hukuk sistemini kuramayacağı yolunda bir karar aldı. Bu karar üzerine Barselona’da bir milyondan fazla Katalon mahkemenin kararına karşı “Elveda İspanya” yazılı pankartlar açarak özgürlük talebiyle yürüdüler.
28 Eylül 2012’de ise Katalonya Parlamentosu bir adım daha atarak, “Katalonya’nın kendi geleceğine karar vermesi için bir halk oylamasına gidilmesiyle” ilgili karar metnini 84 evet, 21 hayır ve 25 çekimser oyla kabul etti.
Katalonya Özerk Yönetim Parlamentosu’ndaki oylama sırasında, parlamento binası önünde toplanan yüzlerce Katalan bağımsızlık yanlısı sloganlar attı.
İspanyol hükümeti ise Katalonya’da bu tür bir halk oylaması olmaması için elinden geleni yapacağını açıkladı. Başbakan Yardımcısı ve hükümet sözcüsü Soraya Saez de Santamaria, “Hükümet, böyle bir halk oylamasını engellemek için sadece yasal ve hukuki araçlara sahip değil, aynı zaman bunları kullanma olanağına da sahip” diyerek, aba altından sopa gösterdi ve gerektiği takdirde güç kullanmaktan çekinmeyeceklerini ifade etti.
27 Eylül 2015’te ise Katalonya Özerk Bölgesi’nde genel seçimini bağımsızlık yanlıları kazandı.
