İbn-i Batuta’nın asıl adı Şemseddin Ebu Abdullah Muhammed b. İbrahim’dir. 1304’te Tanca’da doğdu. Berber kabilelerinden Levatalara mensuptur. Yirmi iki yaşına kadar Tanca’da yaşadı, hukuk ve din öğrenimini de bu şehirdeki medresede yaptı.
Yaşadığı dönemde Fas’ta hüküm süren Merini hanedanlığının yayılmacı politikaları, İbn-i Batuta’nın hükümdarlar tarafından desteklenmesine neden oldu. İlk çıktığı yolculuk, Mekke’ye yaptığı hac ziyareti oldu. Buradan Mısır, Suriye, Arap yarımadası, Irak, İran, Doğu Afrika, Anadolu, Kuzey Türk illeri, Doğu Asya, Hindistan Çin, Endülüs ve Sudan gibi ülkeleri gezdi.
İbn-i Batuta üç seyahat yaptı. Bunların doğudan batıya uzanan ilkinde, bilinen dünyanın birçok yerini gezdi. Hindistan ve Çin’e gitti. Hindistan’da iki yıl, Çin’de iki buçuk yıl kadılık yaptı. Gezdiği yerlerde yaşayan insanların adetlerini, törelerini, yediklerini, içtiklerini, eğlencelerini en ince bir şekilde tespit etti, aralarındaki geçimsizlikleri, entrikaları kavgaları canlı tablolar halinde aktardı.
İlk yolculuğunda Kuzey Afrika’dan geçerek Mısır’a ulaştı, Nil vadisinden birinci şelaleye kadar uzandı. Ancak bölgenin savaşta olmasından ötürü geri dönerek Suriye’ye, burada da İran’a ve ikinci defa Mekke’ye gitti, ardından Kıpçak ülkesine kadar uzandı.
Batuta 1342’de 2000 atlı ile Çin’e gitmek üzere yola koyuldu. Yanında Çin imparatoruna sunmak için değerli hediyeler götürüyordu, ancak yolda yerli kabilelerin hücumuna uğradı, eşyaları yağma edildi. İbn-i Batuta da Delhi’ye dönmek zorunda kaldı. İkinci defa yola çıkışında önce Malakar kıyılarına geldi, burada deniz yolculuğuna elverişli rüzgârları beklemek için üç ay kaldı
İbn-i Batuta, Tombukta’ya kadar gitti. Coğrafya bakımından İbn-i Batuta Sudan ile Nijerya bölgesinin gerçek kâşifi sayılmaktadır. Zengibar, Maldiv adaları ve Sumatra’ya dair verdiği bilgiler sonradan kaptan Gudlain, J.Wood Soltorgraje gibi batılı gezgin ve uzmanlarca doğrulandı.
İbn-i Batuta Asya ve Afrika’nın birçok ülkeleri hakkında coğrafya ve tarihle ilgili pek değerli bilgiler verdi. Bunlar arasında Sudan’daki Manding devleti hakkındaki notları ile bu devleti unutulmaktan kurtardı. Bundan başka kitabın Hindistan bölümünde bu ülkenin tarihini anlatmakla yetinmedi, buradaki sosyal sınıflar, toplum hayatı ve gelenekler üzerinde çok zengin bilgiler verdi.
İbn-i Batuta Anadolu’yu da gezerek İlhanlılar, Artukoğulları, Osmanlılar gibi dönemin devletleri hakkında değerli bilgiler verdi. Ahilik ve Anadolu Kalenderî dervişliği hakkında açıklamalarda bulundu.
İbn-i Batuta’nın kitabında bütün bu coğrafya ve tarih bilgilerinden başka, gezip gördüğü yerlerde yaşayan insanların yeme içme ve giyinişlerine, kullandıkları vasıtalara da büyük yer ayrılmıştır. Eseri, XIV. yüzyıl dünyası araştırmalarına ışık tutan bir kaynak niteliğindedir.
İbn-i Batuta, 1369 yılında Fez’te hayatını kaybetti.
