1923 yılında emperyalist devletlerle masaya oturan Kemalistler, masadan Kürdistan’ın dört parçasından birini sömürgeleştirmiş olarak kalktılar. Kemalistler, cumhuriyetin kurulmasından önce Kürtlere verdikleri sözleri derhal unutarak, çok ağır bir inkâr, asimilasyon ve imha politikası yürütmeye başladılar. Cumhuriyetin ilk on beş yılında on binlerce Kürt sadece Kürt oldukları için katledildi, binlerce aile zorla batıya göç ettirildi, Kürtçenin kullanılması, okunması, yazılması, öğretilmesi resmen olmasa bile gayrı resmi olarak yasaklandı.
Bu ortamda Fransız yönetimi altında bulunan Suriye’de nispeten daha özgür bir ortamda bulunan Kürtler, kendi dillerini kullanabilme imkânına sahip oldular. Kürt dilbilimci Celadet Ali Bedirxan, 15 Mayıs 1932 tarihinde Şam’da Latin alfabesiyle yayımlanan ilk Kürtçe dergi olan Hawar’ı yayınladı. 1943 yılına kadar 57 sayı yayınlanan derginin ilk 23 sayısı hem Latin, hem de Arap alfabesiyle basıldı, 24. sayıdan itibaren sadece Latin alfabesi kullanıldı.
Hawar, medreselerde gelişmiş klasik edebiyat ile dünyadaki edebi gelişmelerden haberdar olan yeni neslin modern yüzü arasında bir köprü oldu. Sayfalarında dengbêjlerin yanı sıra Celadet Bedirxan, Cegerxwîn, Nûredîn Zaza, Qedrî Can, Kamuran Bedirxan, Osman Sebrî gibi modern şair ve yazarlara da yer verdi. Ömer Hayyam’ın Kürtçeye çevrilmiş rubaîleri de yine Hawar’da yayınlandı. Qedrî Can, Nûredîn Zaza gibi yazarlar dünya edebiyatının iyi örneklerini yine bu dergide Kürtçeye uyarlıyorlardı.
Büyük zorluklarla yayınlanan derginin son sayısı 15 Ağustos 1943 tarihinde basıldı. Dergi ağırlıklı olarak Kurmançi yayınlanmış olsa bile, içinde Sorani ve Zazaki yazılar da bulunuyordu.
Hawar dergisinin ilk yayınlandığı 15 Mayıs günü, günümüzde Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor. Dilini ve kültürünü mücadelesiyle var eden Kürt halkının dil bayramı kutlu olsun!
