2 Şubat 1982: Esad diktatörlüğü Hama'da katliam yaptı

Esad diktatörlüğüne muhalefet eden bir şehir olan Hama, 1982 yılında Hafız Esad'ın kardeşi Rifat Esad komutasındaki ordu birliklerinin saldırısına uğradı. Şehir günlerce top ateşine tutularak neredeyse tümüyle yıkıldı, zehirli gazlar kullanılarak katliam yapıldı ve on binlerce insan öldürüldü. Hama şehri birkaç hafta içinde haritadan tümüyle silindi.

Baasçı bir subay olan Hafız Esad'ın 1970 yılında askeri bir darbeyle iktidara gelmesinden sonra, Suriye'de mutlak bir baskı ve terör politikası izlenmeye başlandı. Baas haricinde siyasi oluşumların tümü yasaklandı, milliyetçi/modernist şablonun dışında kalan tüm örgütlenmeler dağıtıldı, muhalif olma potansiyeli taşıyan tüm odaklar dağıtıldı. İstihbarat örgütü el-Muhaberat'ın ajanları ülkenin her yerinde geniş bir muhbir ağır oluşturdular ve Esad diktatörlüğüne karşı en küçük bir ses çıkartanları bile büyük bir acımasızlık ve şiddetle cezalandırarak, korku ve terörün dozunu daima yüksek tuttular.

Hama, Suriye'de politik İslam'ın güçlü olduğu, dolayısıyla bir muhalefet odağı olma özelliği taşıyan bir şehirdi. Ancak Hafız Esad diktatörlüğünün muhalefete göz yummak gibi bir niyeti yoktu. Müslüman Kardeşler örgütünün Suriye kolunun ayaklanma hazırlığı içinde olduğu bahanesiyle, saldırıdan iki ay önce şehirde sıkıyönetim ilan etti. Sıkıyönetim komutanı, Hafız Esad'ın kardeşi Rifat Esad'dı. Rifad Esad dönemin genelkurmay başkanıydı ve Hafız'dan sonra ülkenin ikinci adamıydı. 1983'te Hafız'ın kalp krizi geçirmesi üzerine Rifat bir darbe girişimiyle iktidarı ele geçirmeye çalıştı, ancak başarılı olamadı ve anne Esad'ın araya girmesiyle bağışlandı. Hafız ile Rifat hayatlarının geri kalan kısmını düşman kardeşler olarak geçirdiler ve sık sık sıcak çatışmalara bile girdiler.

Rifat Esad, halkı sindirmek ve olası bir direnişi kırmak için Hama'da vahşi tedbirler aldı. Yaptığı baskı ve zulüm görülmedik boyutlara ulaştı; sadece Sünniler değil, başta Hristiyanlar olmak üzere halkın her kesimi Esad zulmünün kurbanı oldu. 2 Şubat 1982 tarihinde de Hama'ya karadan ve havadan saldırı başlattı.

Rifat Esad'ın henüz diktatörlüğün ikinci adamı olduğu günlerde başlattığı Hama saldırısı, daha en başından itibaren sorunlu geçti. Birliklerin içinde bulunan askerlerin bir kısmı, Hama halkına silah sıkmayı reddetti. Bu askerler derhal ayıklanarak sorgusuz sualsiz idam edildiler. Sonra şehir top ateşine tutuldu. Hama'nın tarihi merkezi neredeyse tümüyle yerle bir oldu. Üç hafta devam eden saldırılar esnasında, sağlam kalan evlere ve mahzenlere sığınan insanları dışarı çıkartabilmek için zehirli gaz kullanıldı. Şehre giren tanklar da yıkımı tamamladılar.

Hama katliamı sırasında kaç kişinin öldüğü tam olarak bilinmemekle birlikte, uluslararası kuruluşlar bu rakamı 40 bin civarında veriyordu. Yaralıların sayısı da yine on binlerle ifade ediyordu. Katliamdan kurtulan Hama sakinlerinin büyük kısmı yurt dışına kaçtı. Katliam uzun süre dünya kamuoyundan gizlendi; açığa çıktıktan sonra da Müslüman Kardeşler örgütünün gerici ayaklanma çıkartmaya hazırlandığı iddiasıyla katliam haklı çıkartılmaya çalışıldı.

Hafız'ın ölümünden sonra Suriye'nin yeni diktatörü olan Beşar Esad, babasının yolundan yürümeye devam etti. Gerçek bir polis devleti olan Suriye'de Esad ailesine karşı en küçük bir muhalefet hareketi, en acımasız yöntemlerle bastırıldı. Binlerce kişi, gizli polis örgütünün katilleri tarafından "faili meçhul" tarzında katledildi. Ülkede yaşayan Kürt nüfusa en temelk vatandaşlık hakları dahil verilmedi.

Diktatör Beşar Esad da 2011 yılında Arap Baharı'nın bir parçası olarak başlayan Suriye Devrimi'ni ezmek için yoğun bir şiddet kullandı, on binlerce kişiyi öldürdü ve uluslararası müttefiklerinin de desteğiyle ülkeyi kanlı bir iç savaşa sürükledi.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar