Zorunlu emekliliğe karşı kampanya: Bankaları BES-leme!

Kamu çalışanları, sendikasız, özel, mavi, beyaz yakalı çalışanlar, bankaları beslemekten başka bir hedefi olmayan Bireysel Emeklilik Sistemi’nin iptal edilmesi için kampanya başlattı. Bu kapsamda 11 Şubat'ta İstanbul'da bir bilgilendirme toplantısı yapılacak.

1 Ocak 2017 tarihi itibarıyle yürürlüğe giren zorunlu BES uygulamasında ilk ödemeler 1 Şubat’ta yapıldı. 6740 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na eklenen 2. ek madde ile kamu ve özel sektörde çalışanların 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren işverenlerin bireysel emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilmesi zorunla hâle getirildi. Bireyse Emeklilik Sistemi'nde (BES) ilk etapta bin kişi ve daha fazla çalışanı olan özel işletmeler sisteme dâhil edilecek. Ardından 1 Nisan 2017 tarihinde, memurlar ve 250-1000 arası çalışanı olan özel işletmeler sisteme katılacak. Ocak 2019 tarihine kadar devam edecek kademeli geçiş ile birlikte 14 milyon çalışan sisteme dâhil edilecek. Sistemde kalmak istemeyenler, iki ay içerisinde cayma hakkına sahipler, ancak tekrar girmek istediklerinde iki yıl beklemek durumundalar. 1972 ve üstü doğumlu çalışanların dâhil olduğu sisteme göre; en düşük prim aylık 53 TL olacak şekilde çalışanın toplam prime esas kazancın %3’ü kesilerek (ilgili kanunda Bakanlar Kurulu’nun %3 primi yükseltme yetkisi de var) işverenin belirlediği bir şirkete aktarılacak.

Emeklilik hakları saldırı altında

Türkiye 1980 darbesiyle yeni-liberal sistemine uyumlu hâle getirilirken, emeklilik haklarına kapsamlı kısıtlamalar getirildi. Emeklilik ücretleri düşürüldü. Emeklilik yaşları kademeli olarak yükseltildi. Sosyal Güvenlik Kurumu’nda yapılan değişikliklerle de sosyal güvenlik sisteminde özelleştirilmesinin yolu açıldı. Bireysel Emeklilik Sistemi, özel sigorta sistemi olarak 2001 yılında gönüllülük esasına dayalı olarak hayata geçirildi. 2016 yılına kadar 6,4 milyonun üzerinde katılımcıya ulaştı. Yapılan yeni düzenlemeyle de gönüllülük esasından “zorunlu” hâle getirilerek piyasaya açıldı.

Çalışandan alıp sermaye aktarma

Emeklilik sistemi işçi sınıfının en temel kazanımlarından biri. Bütçedeki en büyük kalemi oluşturan emeklilik giderleri, giderek artış gösteren yaşlı nüfusun hayat standartlarının korunması açısından da önemli. Bu nedenle emeklilik hakları tüm dünyada kesintiler ve kapsamlı kısıtlamalarla saldırı altında. Dünya Bankası tarafından 1994 yılından beri yayınlanmakta olan Yaşlılık Krizini Engelleme raporu yeni emeklilik sistemindeki ilkelerin belirlenmesinde önemli rol oynamakta. Buna göre emeklilik sisteminin özelleştirilmesi, riskin bireyselleştirilmesi yoluyla, sermayenin aşağıdan yukarıya doğru yeniden dağıtımı hedeflenmekte.  

Bireysel emeklilik sistemi uygulamaları ilk kez Güney Amerika ülkelerinde görüldü, Şili’de darbe sürecinde başlayan bireysel emeklilik süreci, Kolombiya, Arjantin ve Peru gibi ülkelerde sürdürüldü. Ancak bu uygulamalar ciddi sosyal ve ekonomik çöküntüye yol açtı. Kamusal emeklilik sistemi süreç içerisinde zayıfladı ve bireyler riskler karşısında yalnızlaştı.  

Çalışan öder

Bireysel emeklilik, sosyal güvenlik uygulaması olmayıp, kamu yararından çok şirket yararını gözeten bir uygulama. Bireysel emeklilik sisteminin zorunlu hâle getirilmesi kamusal güvencenin ortadan kaldırılmasına yönelik bir hamle ve gelecekte de emeklilik maaşlarının tamamen mali piyasalardan elde edilecek gelire bağımlı hale geleceğinin göstergesi. Bu yolla bireylerin hastalık, geçici, sürekli sakatlık ve yaşlılık durumları gibi riskler ve sorumluluklar kolektiflikten bireysele dönüşürken, bireylerin kişisel tasarrufları ileriki yaşlardaki güvenlikleri için daha önemli hâle gelecek.

BES’ten çıkma hakkını kullan

Doğumdan ölüme herkesin kaygılanmadan geleceğinin güvence altına almak, ancak kamusal bir sağlık sistemiyle mümkün. Çalışandan alıp bankalara aktaran BES, bir sosyal güvence olmaktan çok, çalışanlara dayatılan zorunlu bir tasarruf sistemi; ancak günün sonunda bankaların yararına, çalışanların zararına bir uygulama. Tam da bu nedenle tüm çalışan kesimler dayanışma yerine “çalışan öder” ilkesini dayatan bu sisteme “dur” demeli ve çıkma hakkını kullanmalı.

Kamu çalışanları, sendikasız, özel, mavi, beyaz yakalı çalışanlar, bankaları beslemekten başka bir hedefi olmayan Bireysel Emeklilik Sistemi’nin iptal edilmesi için kampanya başlattı. Sendikaların böyle bir soygun karşısındaki sessizliğinin bozmasının yolunun aşağıdan yükselecek mücadele olacağından hareketle, kampanya aktivistleri, çalışanların sisteme ilk kesinti yapıldığı tarihten çıkma hakkını kullanabilecekleri iki ay boyunca en geniş çalışan kesime ulaşarak bu soygun sistemini anlatacak. Kampanya ile ilgili ayrıntılı bilgiye şu adresten ulaşabilir: https://beslemeblog.wordpress.com/

Ayrıca iki ay boyunca BES hakkında bilgilendirme toplantıları düzenlenecek. Bunların ilki şöyle:

"Sosyal Güvenlik Sistemi'nde dönüşüm: Sosyal güvenlikten bireysel emekliliğe

BES nedir?"

Tarih: 11 Şubat 2017 Cumartesi

Saat: 15.00

Konuşmacılar:

Av. Murat Özveri
Tolga Tüzün(Antikapitalistler)
Süleylen Çetin(Sendika Aktivisti)
Tolga Öztan(Finans Çalışanı)

Adres: Carmela Kafe, Caferağa Mah. Tellalzade Sokak, No: 17 - Kadıköy

İlginizi çekebilecek diğer yazılar