19 Ekim 1920: Dünyayı Sarsan On Gün'ün yazarı John Reed öldü

19.10.2017 - 08:20
Haberi paylaş

Amerikalı bir gazeteci olan John Reed, Rusya'yada 1917 Devrimi'ne şahit oldu ve Bolşevikleri destekledi. Rusya'nın Sovyetler Birliği'ne dönüşmesi sırasındaki izlenimlerini Dünyayı Sarsan On Gün adlı yapıtında anlattı. 1918 yılında Sovyet Hükümeti'nden başkonsolosluk görevi alarak ABD'ye dönmesine karşın, Amerikan yönetimi bu görevi tanımadı. Bakü'de tifüse yakalanarak 19 Ekim 1920'de hayatını kaybetti.

Reed, 22 Ekim 1887'de Oregon eyaletine bağlı Portland'da dünyaya geldi. Ailesinin maddi durumu iyi olduğu için, öğrenimini iyi okullarda yaptı. Atletizme merak saldı. Üniversite öğrenimi için Harvard'a gitti. Mezun olduktan sonra İngiltere, Fransa ve İspanya gibi ülkeleri gezdi, Amerika'ya geri döndü ve gazeteciliğe başladı. Bir yandan da şiirler yazıyor ve bunları çeşitli dergilerde yayınlıyordu.

"Paterson'da Savaş" adlı yazısıyla ABD gazetecilik tarihinde bir değişim yarattı. Reed, 1913'te New Jersey'de ipek işçilerinin grevini izlediği sırada tutuklandı. 1914 yılında çalıştığı gazetenin görevlisi olarak gittiği Meksika'da gelişen siyasi devrim sürecini araştırırken Pancho Villa ile tanışıp dost oldu Bir süre sonra bu konudaki anılarını "Başkaldıran Meksika" adlı yapıtında anlattı. İzlenimleri Meksika devrimini ve Pancho Villa rüzgârını dünyaya tanıttı, sinema filmi olarak çekildi.

1916 yılında feminist yazar Louise Bryant ile evlendi. John Reed, Meksika'lı kahramandan etkilenerek, proletarya hareketlerini desteklemeye başladı. I. Dünya Savaşı'nı izlemek için gönderildiği Avrupa'da Sırbistan, Bulgaristan ve Romanya'yı gezdi, savaş karşıtı dünya görüşü nedeniyle çok üstüne düşmeden, yaşadığı ve gördüğü olayları kitaplaştırmasının ardından 1917 Devrimi sürecinde Rusya'ya gelerek Bolşevikleri destekledi. Rusya'nın Sovyetler Birliği'ne dönüşmesi sırasındaki izlenimlerini Dünyayı Sarsan On Gün adlı yapıtında anlattı. 1918 yılında Sovyet Hükümeti'nden başkonsolosluk görevi alarak ABD'ne dönmesine karşın, Amerikan yönetimi bu görevi tanımadı. Amerikan Sosyalist Partisi'ne üye oldu.

Partinin yayın organı sayılabilecek Voice of Labor (Emeğin Sesi) dergisinde yayımlanan yazıları nedeniyle hakkında soruşturma açılınca, sahte pasaportla Sovyetler Birliği'ne dönen John Reed, III. Enternasyonal'in Yürütme Kurulu'na seçildi. Bakü'de katıldığı bir toplantıda yediği yiyecekler nedeniyle tifüse yakalanan yazar, Moskova'ya döndüğünde 19 Ekim 1920'de yaşamını yitirdi.

Lenin, Dünyayı Sarsan On Gün için yazdığı önsözde şöyle diyor:

"John Reed'in 'Dünyayı Sarsan On Gün' adlı kitabını büyük bir ilgi ve yorulmak bilmez bir dikkatle okudum. Bu kitabı dünyanın her yerindeki işçilere canı gönülden tavsiye ediyorum. Bu, milyonlarca nüshasının basıldığını ve tüm dillere tercüme edildiğini görmeyi istediğim bir kitap. Proletarya devrimi kavrayışı bakımından büyük önem taşıyan olaylar gerçeğe sadık ve son derece canlı bir anlatımla tasvir edilmiş. Bu meseleler hâlen geniş bir şekilde tartışılıyor, ancak bu fikirleri kabul veya reddetmekten önce, insanın böyle bir kararın ne anlama geldiğini tümüyle kavramış olması gerekir. John Reed'in kitabı, uluslararası işçi hareketinin temel meselesi olan bu sorunun aydınlatılmasında hiç şüphesiz büyük katkı sağlayacaktır.

Yazılış 1919

N. Lenin."

Bültene kayıt ol