27 Haziran 1905: Potemkin Zırhlısı, 1905 Devrimi’nin kıvılcımını çakıyor

Rusya'ya ait Potemkin Zırhlısı'nın mürettebatı, kendilerine kurtlu et yedirilmek istenilmesi üzerine direnişe geçti. Subaylar, direnişi şiddet kullanarak bastırmaya çalıştılar fakat askerler tayfaları kurşuna dizmeyi reddettiler. Gemi, askerlerden ve tayfalardan oluşan bir komitenin eline geçti. Alınan kararla Potemkin bir işçi şehri olan Odessa'ya gitti ve burada işçi grevlerini destekledi.

Potemkin Zırhlısı'ndaki ayaklanma, 1905 Devrimi'nin mayalanması sırasında ortaya çıkan devrimci içerikli kıpırdanmalardan biriydi. Aynı zamanda Çarlık ordusunda yaşanan ilk devrimci ayaklanmaydı. Rus-Japon savaşının Rusya için bir hezimete dönüştüğü bir dönemde, savaşa ve yoksulluğa karşı tepkiler devrimci içerik kazanmaya başlamıştı. Potemkin Zırhlısı'ndaki ayaklanma da bunun tipik bir örneği idi.

27 Haziran'da artık çürümüş et yemekten bıkan Potemkin Zırhlısı'nın tayfaları, kendilerine bozuk et yedirmekte ısrar eden subaylara başkaldırırlar. Bunun üzerine bu tayfalar subayların emriyle yakalanır ve kurşuna dizilmelerine karar verilir. Ancak kurşuna dizmekle görevli askerlerin silahlarını tayfalardan subaylara çevirmesiyle işler tersine döner.

Ayaklanma hızla gelişir ve tüm asker ve tayfaların katılması sonucu subaylar denize atılır. Bundan sonra zırhlıya artık asker ve tayfalardan kurulan devrimci komite egemendir. Bu komitenin aldığı karar doğrultusunda gemi önce bir işçi kenti olan Odessa'ya demirler. Burada işçiler kitlesel bir şekilde greve giderek, Potemkin ayaklanmacılarını desteklerler. Ayrıca ayaklanmada ölen tayfalar için cenaze töreni düzenlenir.

Ancak Çar'ın askerlerinin bu duruma müdahale etmesi uzun sürmez. 3 Temmuz'da gönderilen 50 bin kişilik bir askeri birlik, işçilerin üzerine ateş açarak büyük bir katliama girişir. Yaklaşık 6 bin kişi katledilir. Bu olay üzerine Potemkin Zırhlısı Odessa'dan ayrılarak Romanya'ya sığınır.

Potemkin Zırhlısı Ayaklanması, Rusya'da 1905 Devrimi'nin tuğlalarından biri olur. Çarlık ordusunun işçilerin devrimci mücadelesi karşısında bölünüp parçalandığını göstermesi bakımından çok önemli bir dönüm noktasıdır.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar