10 Mayıs 1933: Naziler, “Alman ruhuna uygun olmayan” kitapları meydanlarda yaktı

Nazi Halk Aydınlanması ve Propaganda Bakanı Joseph Goebbels, 1933 yılında sanatın Nazilerin hedefleriyle uyumlu hâle getirilmesi yoluyla, kültürün saflaştırılacağını ilan etti. Nazi hükümeti, işçi sınıfının ve Yahudilerin kültürel örgütleriyle siyasî ya da sanatsal anlamda şüpheli olan diğer örgütleri tasfiye etti. Çok sayıda Yahudi, komünist veya muhalif yazarın kitapları meydanlarda törenler eşliğinde ateşe verildi.

Çoğu orta sınıfa mensup Alman üniversite öğrencileri, Nazi hareketinin öncüleri arasındaydı ve 1920'lerin sonunda büyük kısmı Nazi oluşumlarında yüksek mevkilere geldi. Orta sınıfın aşırı milliyetçiliği ve antisemitizmi, laik öğrenci örgütleri yıllarca yoğun bir biçimde faaliyet gösterdi ve sesini duyurdu. I. Dünya Savaşı'nın ardından, öğrencilerin çoğu Weimar Cumhuriyeti'ne (1919–1933) karşı çıktı. Nasyonal Sosyalizm'i kendi siyasi hoşnutsuzları ve düşmanlıkları için uygun bir araç olarak algıladı.

6 Nisan 1933'te, Alman Öğrenci Birliği Basın ve Propaganda Merkez Bürosu ulusal çapta "Alman Olmayan Ruha Karşı Eylem" ilan etti. Bu durum, "edebî ateşte yakarak tasfiye etme" ya da "toptan temizlik" (Säuberung) ile en üst noktaya ulaştı. Yerel örgütler, basına haberler ve ısmarlama makaleler verdi, Nazilerden ün kazanmış kişilere halka açık toplantılarda konuşmaları için sponsorluk yaptı ve radyoda yayın süresi için pazarlık yoluna gitti.

8 Nisan'da, öğrenciler birliği ayrıca kasten Martin-Luther'in "saf" bir ulusal dil ve kültür için şartlarını ve bu konudaki demeçlerini hatırlatan on ikinci "tez" taslağını oluşturdu. Tezi halka duyuran ve "Yahudi entelektüelizm"ine saldıran, Alman dili ve edebiyatının "saflaştırılması" gerektiğini iddia eden, üniversitelerin Alman milliyetçiliğinin merkezi hâline gelmesini isteyen pankartlar hazırlandı. Öğrenciler bu "eylemi", Yahudilerin dünya çapında Almanları "lekeme kampanyası"na bir tepki ve geleneksel Alman değerlerinin onaylanması olarak tanımladı.

10 Mayıs gecesi, birçok üniversite kentinde Nazi öğrenciler ellerinde meşalelerle "Alman olmayan ruha karşı" yürüyüş düzenledi. Yüksek rütbeli Nazi yetkililerine, profesörlere, rektörlere ve öğrenci liderlerine, katılımcılara ve izleyicilere hitap etmeleri için çağrılarda bulunuldu. Büyük şehirlerin meydanlarında düzenlenen ayinsel gösterilerle, müzik gruplarının şarkıları eşliğinde, "ateş yeminleri" ve büyülü sözlerle talan edilmiş istenmeyen kitaplar büyük ateşlerde yakılarak yok edildi.

Ancak Alman Öğrenci Birliği'nin planladığı gibi kitap yakma eylemi 10 Mayıs'ta her yerde gerçekleştirilemedi. Bir kısmı yağmur nedeniyle birkaç gün sonrasına ertelendi. Bazı yerlerdeyse yerel yaklaşıma bağlı olarak geleneksel kutlamaların yapıldığı 21 Haziran'da, yaz gün dönümünde gerçekleştirildi. Almanya genelinde 34 üniversite kentinde gerçekleştirilen kitap yakma eylemi, birçok gazetede manşetten verilerek, "Alman Olmayan Ruha Karşı" büyük bir zafer kazanıldığı anlatıldı. Berlin gibi bazı yerlerde radyolar konuşmaları, şarkıları, törensel sözleri naklen yayınlayarak sayısız Alman dinleyicisine duyurdu.

Bertolt Brecht, Lion Feuchtwanger ve Alfred Kerr gibi önde gelen Alman yazarların eserleri, Berlin'deki kitap yakma töreninde ateşe verildi. "Saf/Ari" kültürün teşvik edilmesi ve sanatın diğer türlerindeki üretimin baskı altına alınması, Nazilerin Almanya'yı "arındırmak" adına gösterdikleri çabanın bir parçasıydı. Kara listelerde yer alan diğer yazarlar ise, Amerikalı Ernest Hemingway ve Helen Keller'di.

Kaynak: ushhm.org

İlginizi çekebilecek diğer yazılar