24 Ocak 1980: Demirel hükümeti, “24 Ocak” adıyla bilinen kararları açıkladı

24 Ocak kararları ile sermayenin önü muazzam bir şekilde açılırken, işçilerin üzerindeki baskı ve hak ihlalleri aynı ölçüde yoğunlaştı. Dönemin TİSK başkanı Refik Baydur'un şu sözleri, bu kararların kime yaradığını ortaya koyuyordu: "Bugüne kadar hep onlar (işçiler) güldü, artık gülme sırası bizde!" 12 Eylül askeri darbesiyle de uygulanamayan bu kararlar sermayenin lehine, emekçilerin aleyhine olmak üzere zorla uygulandı.

1980 öncesinde Türkiye burjuvazi sanayi, ticaret, bankacılık gibi hemen her alanda iyice güçlenmiş, yeni bir hamle yaparak dışarı açılmak ve dünya pazarlarına girebilmek için fırsat kollamaya başlamıştı. Büyük sermaye gerek ülke içindeki kapitalist sıçramayı gerçekleştirmek, gerekse de dış pazarlara hızla açılabilmek için işçi sınıfına ağır bir darbe vurmak istiyordu.

Esasen başka bir çaresi de yoktu; çünkü Türkiye ekonomisinin geleneksel olarak askeri-sivil bürokrasi kontrolündeki devletçi yapısı kapitalist sıçramanın önünde büyük bir engeldi. Burjuvazi de o güne dek askeri-sivil bürokrasinin himayesinde ve denetiminde büyüyüp gelişmiş olduğu için, yine askeri-sivil bürokrasinin icazetiyle 24 Ocak Kararları'nın alınmasını sağladı.

Başbakan Süleyman Demirel ve Başbakanlık Müsteşarı Turgut Özal tarafından açıklanan kararlar ana hatlarıyla şu şekildeydi:

- %32,7 oranında devalüasyon yapılarak günlük kur ilanı uygulamasına gidildi,

- Devletin ekonomideki payını küçültüldü, KİT'ler kaderlerine terk edilerek özelleştirmenin önü açıldı, buna paralel olarak tarım ürünleri destekleme alımları sınırlandırılarak küçük üretici çökertildi.

- Gübre, enerji ve ulaştırma dışında sübvansiyonlar kaldırıldı,

- Dış ticaret liberalleştirilerek serbest hale getirildi, yabancı sermaye yatırımları teşvik edildi, kar transferlerine kolaylık sağlandı, her konuda sermayenin önü açıldı,

- İthalat kademeli olarak liberalleştirildi, ihracat; vergi iadesi, düşük faizli kredi, imalatçı ihracatçılara ithal girdide gümrük muafiyeti, sektörlere göre farklılaşan teşvik sistemi ile teşvik edildi.

Sermayenin her alanda önünü açan ve dışa açılmasını olanaklı kılan bu kararlar, Türkiye'deki devrimci mücadelenin yoğunluğu nedeniyle bir türlü uygulanamaya konulamadı. Bundan ötürü gerçekleştirilen 12 Eylül darbesi, 24 Ocak kararlarının tümüyle uygulanmasını sağladı. Generaller tüm icraatlarını 24 Ocak Kararları'nın ruhuna uygun olarak yaparken; ilk serbest seçimlerde Turgut Özal büyük farkla başbakanlığa getirildi ve neoliberal saldırı daha da hızlı olarak sürdürüldü.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar