27 Mart 1923: Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey, Topal Osman tarafından öldürüldü

Mecliste "İkinci Grup" olarak bilinen muhalefet hareketinin sözcülerinden Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey, Mustafa Kemal'in muhafız kıtası komutanı Topal Osman tarafından öldürüldü. Ali Şükrü Bey, Meclis'in yetkilerinin Mustafa Kemal'e devredilmesinin diktatörlükle sonuçlanabileceği uyarısında bulunuyordu.

Eski bir deniz subayı olan Ali Şükrü Bey, yüzbaşılıktan istifa ederek siyasete atılmıştı. Son Osmanlı Meclisi'nde Mustafa Kemal'den yana tavır aldığı için Ankara'ya çağrılmıştı. Ancak Millet Meclisi'nin 1920 yılında açılmasından bir ay kadar sonra, "İkinci Grup" adıyla anılan bir muhalefet hareketi ortaya çıktı. Grup esas olarak Mustafa Kemal'in diktatoryal eğilimlerinden endişe ediyor ve bunların dizginlenmesi için çaba harcıyordu. Grup, ilk olarak Meclis yetkilerinin 15 kişilik bir "Fevkalade Harp Komisyonu"na devrine ilişkin yasa tasarısına karşı çıktı. Ardından İstiklal Mahkemeleri'nin kapatılmasını önerdi, Meclisin egemenlik haklarını Mustafa Kemal'e devreden Başkumandanlık Kanunu'nun üçüncü ve dördüncü kez uzatılmasına muhalefet etti. Meclis rejimine muhalefeti vatan hainliği kapsamına alan (böylece hükümete rejim muhaliflerini idam etme yetkisini veren) Hıyanet-i Vataniye kanunu değişikliği teklifine de şiddetle karşı çıktı.

Bu sayılanlar gibi özellikle antidemokratik talep ve uygulamalara karşı çıkan grubun sözcülerinden biri, Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey'di. Açık sözlülüğü ile tanınan bu kişi, yeri geldiğinde Mustafa Kemal'in yüzüne karşı da muhalefet etmekten çekinmediği için, pek çok taraftarın yanı sıra, düşman da toplamıştı.

Bu düşmanlardan biri, Giresun ve civarında yaşayan Rumlar ve diğer gayrimüslimler üzerinde korkunç bir terör estiren, Rum köylerini basarak halkını katleden çete lideri Topal Osman'dı. Bir süre önce Çerkes Ethem olayı yüzünden Mustafa Kemal'in özel muhafızlığını yapacak biri aranınca, akla ilk gelen isim Topal Osman ve çetesi olmuştu. Topal Osman Ankara'ya getirilmiş, başta bir deneme süresi yaşanmış, Koçgiri İsyanı'nda gösterdiği "yararlıklar" sonucunda kendisine güven duyulup, Ankara'nın en korkulan adamlarından biri yapılmıştı.

Topal Osman'ın Ali Şükrü Bey'i gerçekten öldürmüş olup olmadığı bugün dahi tartışmalıdır. İddialara göre Topal Osman, velinimeti saydığı Mustafa Kemal'e karşı muhalefetin dayanağı olarak gördüğü Ali Şükrü Bey'i 27 Mart 1923'te Samanpazarı'ndaki evine çağırtmış, orada öldürtmüş, ardından da cesedi Mühye Köyü'ndeki bir araziye gömdürtmüştü. Aradan iki gün geçtikten sonra Ali Şükrü Bey'in cesedi bulunmuş, yapılan soruşturma sonrasında cinayetin Topal Osman tarafından işlendiği tespit edilmiş, Topal Osman çetesiyle birlikte Papazın Bağı'nda kıstırılarak öldürülmüş, başı gövdesinden ayrılmış, cesedi Ulus meydanında bacağından asılmak suretiyle halka sergilenmişti.

Bu olaylar sonrasında hem Ali Şükrü Bey gibi azılı bir muhaliften, hem de Topal Osman gibi ne yapacağı belli olmayan bir katilden kurtulmak suretiyle, Mustafa Kemal bu işten en kârlı çıkan taraf olmuştu.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar