12 Şubat 1809: Evrim teorisinin mimarı Charles Darwin doğdu

Charles Darwin, evrim teorisinin en önemli mimarı olarak halen güncelliğini koruyor. Darwin'den bu yana bilim ve teknolojide elde edilen gelişmeler sayesinde evrim teorisi geliştirildi ve yeni düşüncelerle zenginleştirildi. Darwin, döneminde çığır açan teorisiyle dünyayı sarstığı gibi, başta Friedrich Engels gibi pek çok sosyalisti de derinden etkiledi.

Charles Darwin 1809'da Birminhan'da varlıklı bir ailenin çocuğu olarak doğdu. 16 yaşında tıp eğitimi görmesi için Eidinburgh Üniversitesi'ne gönderildi. Ancak bu konu ilgisini çekmediği için babası ona rahip olmasını ve bu amaçla Cambridge Üniversitesi'de öğrenim görmesini önerdi.

Charles'i en çok ilgilendiren konu ise doğa tarihiydi. Cambridge'de öğretim görevlisi olan Joseph S. Henslow'la tanıştı ve onunla dostluk kurdu. Darwin, Henslow'un sayesinde Güney Amerika kıyılarına yapılan resmi keşif gezisine katılma imkânı buldu. Yine bu dönemde Alexander von Humboldt'un kitapları Darwin'in doğa bilim görüşlerini etkiledi. Humboldt'un kitapları ona kendi deyimiyle "doğabiliminin soylu yapısına bir katkıda bulunmak" isteğini uyandırdı. Darwin, bu bağlamda 27 Aralık'ta başlayacak ve 5 yıl sürecek bir deniz yolculuğuna çıktı.

Charles Darwin, yolculuk dönüşü zooloji ve jeoloji konusundaki incelemelerini ve yolculuk günlüğünü yayınladı. Bütün bunlar onun kamuoyunda ün kazanmasını sağladı. Darwin nihayet bu geziler ve araştırmalardan sonra temel eseri olan Türlerin Kökeni'ni yayınladı. (1843). Bu eserin yazarken Darwin özellikle Thomas Malthus'un Toplumun Gelecekteki Gelişmesine Etkileri Açısından Nüfus Üzerine Bir Deneme eserinden etkilenmişti. Malthus'a göre, bir insan veya hayvan topluluğu, bütün bireyleri yetişkin yaşa gelir ve ürerse çok büyük bir hızla iki katına çıkabilir.

Buradan hareketle de Darwin meşhur Doğal Seleksiyon tezini geliştirdi. Teze göre; "hayvan topluluklarının az çok kararlı bir nüfusu korumalarını, çok sayıda bireyin üreme yaşına gelmeden ölmesine bağlıdır. Ancak kendilerini yaşam koşullarına iyi uyarlayanlar üreyecek yaşa gelebilmektedir. Her şey sanki yaşam zorlukları üremeye yatkın bireyler arasında bir ayıklama yapıyormuş gibi gerçekleşmektedir."

Bu ve bunun gibi birçok iddia içeren kitap o dönemde çok sayıda kişi ve kurumun tepkisini çekti. Özellikle insanların maymunlarla aynı ortak atadan geldiği iddiası, kilisenin resmi görüşüyle çeliştiği için dini kurumların ağır saldırısına uğradı, çalışmaları yoğun bir şekilde tartışıldı.

Tartışmanın en can alıcı bölümlerinden biri, İngiliz Bilimsel İlerleme Derneği'nin 30 Haziran 1860'ta Oxford'da toplanan yıllık oturumunda meydana geldi. Anglikan Piskoposu Samuel Wilberforce bu toplantıda Darwin'in tezine çok sert eleştiriler getirdi.

Birçok bilim adamı türlerin evrimini kabul etmekle birlikte, doğal seleksiyon tezine karşı çıktı. Türlerin Kökeni üzerine en meşhur tartışma, Haziran 1860'da British Association for the Advancement of Science'ın Oxford'daki toplantısında yaşandı. Oxford piskoposu Samuel Wilberforce Darwin'in kitabını küçümseyen bir konuşma yapınca, karşısında Darwin'in arkadaşları Joseph Hooker ve Thomas Huxley'i buldu. Huxley Darwin'i o kadar katı bir biçimde savunuyordu ki, o günden sonra kendisine "Darwin'in buldogu" lakabı takıldı. Bu tartışmayla ilgili sıkça anlatılan bir hikâyeye göre, Wilberforce Huxley'e "maymunluğunuz büyükanne tarafından mı geliyor büyükbaba tarafından mı?" diye sorunca Huxley, "birikimini önyargı ve yalanlara hizmet etmek için kullanan kültürlü bir insan olmaktansa maymundan gelmeyi tercih edeceğini" söyledi.

Kısa zamanda pek çok baskı yapan ve pek çok dile çevrilen Türlerin Kökeni, bilimsel konulara yeni yeni merak duymaya başlayan Avrupa orta sınıfının en çok okuduğu bilimsel kitaplardan biri oldu, zamanının sosyal akımlarını doğrudan veya dolaylı olarak etkiledi. Başta Friedrich Engels olmak üzere sosyalistler de Türlerin Kökeni'nden yoğun bir şekilde etkilendiler.

Charles Darwin'in mücadele dolu hayatı 1882'de sona erdi. Geliştirdiği kuramlar günümüzde bilimsel ve teknolojik gelişmeler sayesinde geliştirildi ve güçlendirildi. Darwin'in teorisi orijinal şekliyle olmasa bile, dünyayı açıklamakta kullanılan en önemli kaynaklardan biri olarak üzerinde tartışılmaya devam ediliyor.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar